Środa, 5 Luty 2025

Rewaloryzacja zabytkowego budynku Ratusza w Brzegu

05.02.2025, 14:44
Fot. UM Brzeg
Fot. UM Brzeg

Projekt pn. „Rewaloryzacja zabytkowego budynku Ratusza w Brzegu” realizowany był w latach 2017-2020. Dofinansowany był współfinansowany przez Unię Europejską ze środków Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego w ramach Regionalnego Programu Operacyjnego Województwa Opolskiego na lata 2014-2020.

Gmach ratusza w Brzegu to obiekt cenny, wybijający się ponad przeciętność, unikalny. Stojąca w samym centrum starego miasta siedziba Rady Miejskiej od czasów prowadzonej przez włoskich architektów przebudowy w XVI wieku, uległa jedynie niewielkim przekształceniom. Jest to więc budynek oryginalny, posiadający w dużej mierze autentyczną substancję. W dodatku jego mury skrywają nie tylko warstwy pochodzące z epoki renesansu, ale mają też pokaźne fragmenty średniowieczne. Sporo elementów jego wyposażenia pochodzi z XVII i XVIII wieku. Nie ma w Polsce wiele takich obiektów. Nic więc dziwnego, że nazywany jest najpiękniejszym ratuszem renesansowym w Polsce.

Ze względu na zły stan techniczny brzeskiego ratusza (w szczególności więźby dachowej grożącej zawaleniem) podjęto decyzję o jego kompleksowej rewitalizacji, w czym wydatnie pomogła uzyskana z UMWO dotacja unijna ze środków RPO WO 2014-2020. 

UM BrzegUM Brzeg



Zadanie obejmowało remont konserwatorski zabytkowego budynku ratusza w Brzegu w zakresie dachów (3 skrzydeł budynku, łącznika i hełmu wieży zegarowej w tym pełny remont/wymiana więźby dachowej i całkowita wymiana poszycia dachowego - dachówek), elewacji budynku wraz z zastosowaniem charakterystycznego dla renesansu wzoru sgraffito, co miało związek z odkryciem jego fragmentów w trakcie badań stratygraficznych, remontu nawierzchni wewnętrznego dziedzińca, remontu sali stropowej i lustrzanej z korytarzem. Zakupione zostało także wyposażenie niezbędne do organizacji stałej wystawy poświęconej historii ratusza (gabloty muzealne, przenośny system audio z regulacją głośności), a także makietę bloku śródrynkowego (ratusz z sukiennicami) z tabliczkami w języku Braille’a i hologram przedstawiający ratusz pod koniec epoki średniowiecza.

Celem głównym projektu było zwiększenie dostępności zasobów kulturowych regionu poprzez remont konserwatorski ratusza w Brzegu, ale przede wszystkim ochrona i zachowanie dziedzictwa kulturowego. Cel główny projektu został osiągnięty dzięki realizacji celów szczegółowych: 

    Zwiększenie dbałości o miejsca oraz obiekty ważne i atrakcyjne z punktu widzenia kultury i turystyki, 
    Poprawa dostępu osób niepełnosprawnych do infrastruktury i oferty kulturalnej, 
    Poszerzenie oferty kulturowej Gminy Brzeg, zwiększenie zainteresowania ofertą kulturalną gminy. 
    Stworzenie instrumentów technicznych i organizacyjnych umożliwiających wspieranie i realizację wspólnych projektów, w tym również z partnerami społecznymi, 
    Stworzenie nowej przestrzeni do prowadzenia działalności wystawienniczej i kulturowo – edukacyjnej. 

Oprócz robót budowlanych polegających na remoncie i konserwacji poszczególnych elementów, zakupiono również gabloty wystawiennicze, nowoczesny, przenośny system audio (w związku z wprowadzaną funkcją muzealną), przygotowano foldery informacyjne, wykonano makietę bloku śródrynkowego jako modelu z brązu dla osób niewidzących i niedowidzących oraz hologram ratusza. Powyższe działania miały na celu nadanie budynkowi nowej, turystycznej funkcji, która związana jest z rozszerzeniem oferty kulturowej Gminy Brzeg. Realizacja tych dodatkowych elementów daje podstawy do utworzenia na bazie ratusza muzeum miejskiego, w którym eksponowane będą artefakty związane z kulturą mieszczańską, w tym odnalezione podczas remontu w 2016 r. eksponaty wydobyte z kapsuł czasu z wieży zegarowej. Dzięki realizacji przedmiotowej inwestycji niezwykle cenny, pochodzący z XVI wieku, renesansowy budynek ratusza, stał się także jednym z najpiękniejszych tego typu obiektów w Polsce. 
 

UM Brzeg



Kompleksowo zrewaloryzowano zabytkowy budynek ratusza. Przyczyniło się do znaczącej poprawy jego stanu technicznego, estetyki i funkcjonalności. Ponadto historyczny obiekt przystosowano do zaplanowanych dla niego funkcji kulturowych. Zakupione w ramach projektu gabloty wystawiennicze, przenośny system audio, foldery informacyjne, makieta oraz hologram ratusza stały się elementem skutecznej informacji o zasobach oraz przedsięwzięciach kulturalnych gminy, co będzie miało wpływ na podwyższenie poziomu wiedzy potencjalnych turystów o ofercie kulturalnej zarówno gminy, jak i regionu. W związku z tym utworzone zostały specjalne strony o ratuszu (podstrona na stronie Urzędu Miasta, dedykowana strona na Facebooku, Instagramie, Google).

Nastąpiła adaptacja niewykorzystanych pomieszczeń na cele wystawowe (dawnego skarbca, gotyckiej sali w wieży – używanych dotychczas jako pomieszczenia magazynowe i służące celom gospodarczym)  i udostępnienie ich osobom zwiedzającym. Wprowadzono wydłużenie godzin otwarcia obiektu i umożliwiono zwiedzanie jego wnętrz także w weekendy. Dzięki uzyskaniu możliwości otwarcia obiektu dla szerszego grona odbiorców, udostępnieniu zamkniętych wcześniej pomieszczeń, realizacja inwestycji pozwala w większym stopniu wykorzystać potencjał tego zabytkowego gmachu. Jego historię, a przez to kulturę mieszczańską, można dziś popularyzować m.in. poprzez bezpłatne wycieczki z przewodnikiem. Oprowadzanie jest prowadzone przez osobę zatrudnioną przez Urząd Miasta w Brzegu specjalnie w tym celu i dostępne dla wszystkich zainteresowanych. 
Wykonane dodatkowo podświetlenie sprawiło, że obiekt przyciąga wzrok również w nocy. Realizacja inwestycji spowodowała, że na mapie turystycznych pereł województwa opolskiego, oprócz Zamku Piastów Śląskich w Brzegu, pojawił się obiekt ratusza miejskiego, który do dziś posiada pierwotną, nadaną mu przez włoskich architektów formę.

Przygotowana wystawa prezentująca eksponaty związane z historią miasta i samego ratusza stanowi dodatkową ofertę dla odwiedzających Brzeg i pozwala na eksplorację jego wnętrz, które dotychczas nie były powszechnie otwarte. Ogólnodostępna, bezpłatna usługa przewodnika po ratuszu pozwala na popularyzację zagadnień związanych z historią, historią sztuki i architektury, dziejami regionalnymi, tożsamością lokalną. To zdecydowanie pozytywnie wpłynie na zachowanie tradycji i lokalnych zwyczajów. Wydarzenia kulturalne związane z miastem i jego historią dodatkowo wzmocnią ten efekt.

Realizacja zadania pozwoliła na osiągnięcie następujących korzyści społeczno-gospodarczych, w postaci długofalowego oddziaływania: 
    wyeksponowanie kulturotwórczej funkcji lokalnej historii, w tym także lokalnych dzieł sztuki, architektury;
    podniesienie poziomu wiedzy lokalnej społeczności o środowisku kulturowym oraz znaczeniu lokalnych tradycji dla rozwoju ziem przygranicznych;
    zapewnienie dogodnych warunków do budowania lokalnej tożsamości;
    zautomatyzowanie udzielania informacji o środowisku kulturowym,
    ukazanie obiektów historycznych w nowej atrakcyjnej odsłonie;
    dostosowanie oferty kulturowej gminy do potrzeb rozwijającego się społeczeństwa, poprawa jakości tejże oferty, co przełoży się na podniesie poziomu życia lokalnej społeczności oraz wzrost zadowolenia mieszkańców; 
    kreowanie właściwych postaw społecznych oraz estetycznych, moralnych i etycznych wartości; 
    rozwój dialogu międzykulturowego oraz tożsamości europejskiej opartej na zrozumieniu różnorodności kulturowej poprzez zwiększenie możliwości współpracy międzyinstytucjonalnej, poszerzenie oferty kulturalnej i różnorodności prezentowanych wydarzeń;
    rozwój branży turystycznej, wzrost znaczenia turystyki i kultury jako czynnika stymulującego rozwój;
    gospodarczy i społeczny;
    wykorzystanie potencjału kultury i dziedzictwa przeszłości dla podniesienia atrakcyjności i rangi Gminy Brzeg 
    do liczących się w regionie ośrodków kultury i turystyki, 
    wzmocnienie potencjału Brzegu jako miasta turystycznego o randze regionalnej,
    poprawa efektywności promocji działalności kulturalnej gminy.

Realizowany w latach 2017-2020 projekt to niejedyne prace wykonane dla zachowania tego cennego zabytku. W ostatnich udało się poddać budynek termomodernizacji, wyremontować hełmy pozostałych 2 wież, przeprowadzić kompleksowe remonty wybranych pomieszczeń. A to tylko nieliczne z przeprowadzonych zadań. Obecnie trwają kolejne roboty budowlane i konserwatorskie – remont sali rajców, wymiana instalacji elektrycznej. Gmina Brzeg systematycznie prowadzi działania dla pełnego odrestaurowania tego niezwykle cennego zabytku. Korzysta przy tym z różnych źródeł wsparcia zewnętrznego (środki unijne i ministerialne, dotacja NFOŚiGW czy OWKZ), bez których niemożliwe byłoby prowadzenia prac na tak szeroką skalę.

Wartość całkowita przedmiotowego projektu wyniosła 13.911.595,13 (koszty kwalifikowalne to: 10.058.718,13), z czego dotacja ze środków Unii Europejskiej wyniosła 3. 986.102,53
 

PLIKI COOKIES

Ta strona korzysta z plików cookie. Sprawdź naszą politykę prywatności, żeby dowiedzieć się więcej.