Opis inwestycji:

Zespół pałacowy Tiele-Wincklerów został 30 czerwca 1995 roku wpisany do rejestru zabytków województwa śląskiego. W skład zespołu pałacowo-parkowego oprócz oficyny pałacu i pozostałości pałacu Tiele-Wincklerów wchodzą również: park i zespół dendrologiczny. Rewitalizacja oficyny pałacu miała przywrócić funkcje niszczejącym ruinom pałacu. Zrewitalizowany obiekt to oficyna, stanowiąca w przeszłości część neogotyckiego pałacu na terenie posiadłości rodu Tiele-Wincklerów. Właściciele ci w drugiej połowie XIX wieku przebudowali pochodzący z 1812 r. obiekt (pierwotnie klasycystyczny pałac) na XVI-wieczny, angielski styl Tudorów. Dobudowano wówczas dwa skrzydła – w zachodnim mieściła się sala obrazów i kwiatowa, zaś przy wschodnim skrzydle znajdowała się najwyższa z wież „Jaskółcza”, mająca wysokość 110 stóp (ponad 33 metry). Dwie pozostałe wieże nosiły nazwę „Prochowej” i „Wodnej”. W tej ostatniej mieścił się zbiornik wody dostarczanej pompami z podziemi kopalni „Maria”.

Pałac w posiadaniu rodziny Tiele-Wincklerów pozostał aż do 1925 roku kiedy odsprzedali go spółce akcyjnej Preussengrube AG. Pałac przetrwał w nienaruszonym stanie do 27 stycznia 1945 roku. Niestety, wkroczenie Armii Czerwonej do Miechowic w styczniu 1945 roku miało tragiczne dla niego  skutki. Został on nie tylko splądrowany, ale również podpalony przez żołnierzy. Wypalone doszczętnie mury zamku zostały na przełomie 1954 i 1955 roku wysadzone przez saperów z Ludowego Wojska Polskiego. Z pałacu ostała się jedynie ruina oficyny, która po wielu latach doczekała się rewitalizacji.
 
Projekt rewaloryzacji zespołu pałacowego Tiele-Wincklerów zlokalizowanego w Parku Ludowym obejmował odbudowę i przebudowę wolnostojącej ruiny oficyny pałacu Tiele-Wincklerów wraz z zagospodarowaniem terenu rumowiska po wysadzonej części pałacu oraz jego najbliższego otoczenia, wraz z placami wewnętrznymi, ścieżkami parkowymi, małą architekturą i zielenią  oraz towarzyszącym uzbrojeniem podziemnym.

 

Prace prowadzone były pod nadzorem archeologicznym i konserwatorskim. W ramach prac odtworzono historyczną bryłę fragmentu pałacu wraz z detalami, m.in. wnękami okiennymi nawiązującymi do stylu Tudorów czy krenelażami wieńczącymi wieżę. odtworzono stolarkę okienną i drzwiową – w tym charakterystyczne dla angielskiego gotyku Tudorów detale wnęk okiennych. Odkryte podczas prac relikty płytek, posłużyły jako wzór do odtworzenia posadzek. „Krypta pałacowa” została odgruzowana i zabezpieczona przed dalszą degradacją oraz oddzielona od reszty budynku przeszklonymi drzwiami, a także oświetlona. Pozostałości kaplicy tj. oryginalne mury ceglane, zostały pozostawione jako trwała ruina, zabezpieczone, wyrównane i otynkowane. W ramach prac rewaloryzacyjnych, zagospodarowano także teren przed oficyną pałacu. Na terenie rumowiska wykonano płytę żelbetową przed tarasem, na której będą mogły odbywać się koncerty plenerowe. Wyeksponowany został obrys pałacu na rumowisku, powstały ścieżki wokół oficyny pałacu i rumowiska. Posiano trawniki, nasadzono krzewy i drzewa. Przed pałacem stanęły także tablice informacyjne ze zdjęciami i historią budynku. Teren został także oświetlony, dzięki czemu nocą wygląda niezwykle atrakcyjnie. Celem głównym projektu jest zwiększenie atrakcyjności zabytkowego zespołu pałacowego i udostępnienie oferty kulturalnej w obiekcie poprzez stworzenie infrastruktury kulturalno-społeczno-edukacyjnej.

Funkcjonalność

Budynek został dostosowany do prowadzenia działalności kulturalnej i edukacyjnej na rzecz społeczności miasta i nie tylko. Stworzono możliwość organizacji wydarzeń kulturalnych, wewnątrz i na zewnątrz budynku (na tarasie wyprowadzono złącza kablowe). Zabudowano instalacje systemu nagłaśniającego. Zastosowano oświetlenie umożliwiające dostosowanie do potrzeb różnorodnych ekspozycji. Dzięki odbudowie i rewaloryzacji stworzono platformę do realizacji różnorakich przedsięwzięć kulturalno-społeczno-edukacyjnych, jak: koncerty, kino, festyny, turnieje, wystawy, targi regionalne, spotkania autorskie.

Nowatorstwo

Podjęta decyzja o odtworzeniu całego obiektu oficyny, zamiast pozostawienia tzw. trwałych ruin poszerzyła ofertę kulturalno-oświatową miasta. Decyzja ta wymagała od inwestora większych nakładów inwestycyjnych i organizacyjnych na rewaloryzację zespołu pałacowego, a także stworzenia oferty kulturalnej na potrzeby funkcjonowania obiektu po zakończeniu rewaloryzacji. 

Współpraca z lokalną społecznością na etapie projektowania inwestycji

W trakcie planowania inwestycji dokonano analizy popytu dla zaadaptowania i przebudowy pozostałości oficyny Pałacu Tiele-Wincklerów znajdującego się na terenie zabytkowego Parku Ludowego w Bytomiu-Miechowicach. Analiza wskazała na silne uzasadnienie powstania tego typu obiektu, przede wszystkim z punktu widzenia społecznego. W badaniach udział wzięli:

- mieszkańcy Bytomia, w szczególności mieszkańcy dzielnicy Bytom Miechowice,
- organizacje pozarządowe działające przy Urzędzie Miejskim w Bytomiu,
- podmioty współpracujące z Bytomskim Centrum Kultury.
Badani wskazali na bardzo duże zainteresowanie odbudową pozostałości oficyny Pałacu Tiele-Wincklerów (rewaloryzacją). Celem wskazania optymalnego dopasowania oferty obiektu do potrzeb otoczenia, przeprowadzono w dwóch sesjach konsultacje społeczne obejmujące zagadnienia, które można przypisać do następujących grup:
- Potrzeby społeczne mieszkańców dzielnicy Bytom Miechowice.
- Braki w zakresie obiektów lub instytucji kultury miasta Bytom.
- Możliwości wykorzystania przebudowanej pozostałości Pałacu Tiele-Wincklerów.

Respondenci wskazali na dotychczasowe największe zainteresowanie formą spędzania wolnego czasu jak kino oraz ogólnie rozumiana rozrywka, edukacja i sale szkoleniowe oraz wystawy (14,29% ogółu odpowiedzi). Kilka osób wskazało na potrzebę zorganizowania miejsca spotkania lokalnych organizacji pozarządowych. 
Ankietowane osoby mogły wskazać, jakich obiektów oraz instytucji kultury brakuje w gminie Bytom. Wśród najczęściej wskazywanych potrzeb były te, które wskazywano dla dzielnicy Bytom Miechowice. 

W kolejności od najczęstszych odpowiedzi wskazano:

- formę spędzania wolnego czasu jak kino oraz ogólnie rozumiana rozrywka – 45,24% ogółu respondentów,
- edukację oraz sale szkoleniowe – 26,19% ogółu respondentów,
- wystawy – 21,43% ogółu respondentów.

Wśród imprez kulturalnych największym zainteresowaniem w przebudowanym Pałacu Tiele-Wincklerów, powinny cieszyć się imprezy plenerowe, tj.: koncerty, kino, festyny oraz turnieje (42,65% ogółu odpowiedzi). 20,59% wskazań dotyczy wystaw, targów regionalnych oraz spotkań z autorami dzieł. Wykłady historyczne oraz szkolenia zostały wskazane jako również atrakcyjny rodzaj imprezy kulturalnej – 19,12% respondentów. W dalszej kolejności wskazano zapotrzebowanie na spektakle teatralne – 10,29% oraz rekonstrukcje zdarzeń historycznych – 7,5%.

Potencjał i struktura rynku na jakim realizowany jest projekt wraz z analizą liczby odbiorców końcowych projektu, zgłaszających zapotrzebowanie na produkty i usługi oferowane przez zrealizowany projekt, wskazały na duże zapotrzebowanie na instytucje, obiekty i imprezy kulturalne w mieście. Przeprowadzona rewaloryzacja zespołu pałacowego Tiele-Wincklerów uwzględniła potrzeby zgłoszone przez respondentów – obiekt dostosowany został do prowadzenia oczekiwanych form działalności kulturalno-społeczno-edukacyjnej. 

Montaż finansowy (koncesja, kredyt, dotacja, PPP etc.).

Całkowity koszt inwestycji to 11 645 314,67 zł, w tym pozyskane dofinansowanie z Regionalnego Programu Operacyjnego Województwa Śląskiego na lata 2014-2020 (Europejski Fundusz Rozwoju Regionalnego) 5 916 105,51 zł oraz dofinansowanie Budżetu Państwa z kontraktu terytorialnego dla Województwa Śląskiego 696 012,41 zł.
Projekt realizowany był przy wsparciu środków unijnych Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego w ramach Regionalnego Programu Operacyjnego Województwa Śląskiego na lata 2014-2020, z puli środków dedykowanych dla Bytomia jako Obszaru Strategicznej Interwencji (OSI Bytom).

Wynikał on z Gminnego Programu Rewitalizacji Bytom 2020+, wspierającego działania w zakresie infrastruktury społecznej oraz ochrony dziedzictwa kulturowego miasta.

Co dalej?

Zrewitalizowane mury oficyny pałacu Tiele-Wincklerów otworzyły  się dla publiczności. W dniach 11 do 13 września 2021 podczas Dni Otwartych w Parku Ludowym - Pałac w Miechowicach zanurzyliśmy się w historii rodu Tiele-Wincklerów. W otoczeniu Pałacu w Miechowicach odbyły się m.in. zajęcia kreatywne dla dzieci, wystawa prezentująca historię rodu Tiele-Wincklerów, który zamieszkiwał miechowicki pałac, koncerty kameralne, plenerowe spektakle teatralne dla najmłodszych i dorosłych widzów, spotkania z ciekawymi gośćmi. Podczas dni otwartych pałac odwiedziło ponad 4 600 osób. 

Obecnie Pałac – prowadzony przez Bytomskie Centrum Kultury – pełni funkcję niezwykle istotnego obiektu oferującego szereg usług społeczno-kulturalnych, stając się ważnym miejscem integracji mieszkańców i budowania lokalnej tożsamości Miasta Bytomia.