Negocjatorzy z UE osiągnęli porozumienie w sprawie zasad ochrony sygnalistów, którzy zgłaszają przypadki łamania unijnego prawa. Wprowadzone zostaną też bezpieczne mechanizmy zgłaszania naruszeń i ochrony informatorów przed działaniami odwetowymi.
W poniedziałek negocjatorzy Parlamentu i Rady osiągnęli tymczasowe porozumienie w sprawie pierwszych ogólnounijnych przepisów dotyczących ochrony sygnalistów, czyli osób zgłaszających przypadki naruszeń prawa UE w wielu dziedzinach, w tym m.in. w zakresie oszustw podatkowych, prania pieniędzy, zamówień publicznych, produktów i bezpieczeństwa transportu, ochrony środowiska, zdrowia publicznego, ochrony konsumentów, czy ochrony danych.
Bezpieczne kanały raportowania
Aby zagwarantować, że potencjalni informatorzy pozostaną bezpieczni, a ujawnione informacje pozostaną poufne, nowe przepisy umożliwiają im dostarczanie informacji o naruszeniach przy użyciu wewnętrznych i zewnętrznych kanałów raportowania. W zależności od okoliczności osoby zgłaszające przypadki naruszenia będą mogły zdecydować, czy najpierw zgłosić sprawę wewnętrznie zainteresowanemu podmiotowi prawnemu lub bezpośrednio właściwym organom krajowym, a także odpowiednim instytucjom, organom, urzędom i agencjom UE.
W przypadkach, w których nie podjęto odpowiednich działań w odpowiedzi na wstępne zgłoszenie sygnalisty lub jeśli uznano, że istnieje bezpośrednie zagrożenie dla interesu publicznego lub ryzyka odwetu, osoba zgłaszająca nadal będzie chroniona, jeśli zdecyduje się ujawnić informacje publicznie.
Zabezpieczenia przed odwetem
Uzgodniony tekst wyraźnie zabrania represji i wprowadza ochronę dla informatorów przed działaniami odwetowymi, w tym m.in. przed zastraszaniem, degradacją, czy zawieszeniem. Chronione będą również osoby pomagające informatorom, w tym moderatorzy, koledzy, krewni i dziennikarze śledczy.
Zgodnie z dokumentem państwa członkowskie mają dostarczać sygnalistom bezpłatnych porad, wsparcia prawnego, finansowego i psychologicznego, a także kompleksowej i rzetelnej informacji na temat kanałów zgłaszania naruszeń i procedur alternatywnych.
Wstępne porozumienie musi jeszcze zostać formalnie zatwierdzone przez Parlament Europejski i Radę.
Ochrona osób zgłaszających przypadki naruszenia prawa w UE jest obecnie fragmentaryczna i niejednolita. W większości państw UE przyznana ochrona jest jedynie częściowa i odnosi się wyłącznie do konkretnych sektorów lub kategorii pracowników.
mp/