Poczobuta do nagrody nominowała frakcja Europejskiej Partii Ludowej, do której należą PO i PSL, a także frakcja Europejskich Konserwatystów i Reformatorów, do której należy PiS. Zwycięzców w październiku wybrała Konferencja Przewodniczących PE, w skład której wchodzą przewodnicząca PE Roberta Metsola oraz liderzy grup politycznych.

- To wielki zaszczyt stać tu dzisiaj i odbierać tę nagrodę w imieniu ojca. Od prawie pięciu lat moja rodzina żyje w obliczu ciszy i niepewności, bez osoby, którą kochamy. Dzisiaj pragnę wyrazić głęboką wdzięczność Parlamentowi Europejskiemu za pamięć o nim – i za pamięć o wszystkich rodzinach, które żyją z tymi samymi pytaniami bez odpowiedzi - powiedziała Jana Poczobut w PE.

Dimitradze odczytała przemówienie Mzii Amaglobeli skierowane do europosłów. - Przyjmuję (tę nagrodę) w imieniu moich kolegów i koleżanek dziennikarzy, którzy dziś w Gruzji walczą o ocalenie dziennikarstwa. Pracują niestrudzenie, abyście mogli usłyszeć głos oporu gruzińskich obywateli i aby prawda nie została uciszona - podkreśliła.

Amaglobeli w swoim liście odniosła się też do władz Gruzji. - Ten reżim jest bezwzględny (...). Niszczy wolne dziennikarstwo, likwiduje opozycyjne partie polityczne i więzi ich liderów, skutecznie demontuje organizacje pozarządowe, a osoby w nich pracujące określa mianem zagranicznych agentów (...). Nie zdołał jednak uciszyć protestów - napisała.

Andrzej Poczobut, dziennikarz i działacz polskiej mniejszości na Białorusi, został aresztowany w marcu 2021 roku, a 8 lutego 2023 roku został skazany za „działalność szkodzącą interesom państwa” (m.in. za nazwanie agresją ataku ZSRR na Polskę w 1939 roku oraz za materiały dokumentujące protesty w 2020 roku) na osiem lat kolonii karnej o zaostrzonym rygorze.

Polska domaga się od władz Białorusi uwolnienia Poczobuta i innych więźniów politycznych.

Mzia Amaglobeli - to gruzińska dziennikarka i szefowa niezależnych portali informacyjnych Batumelebi i Netgazeti. Została aresztowana w styczniu br. za udział w antyrządowych protestach w Gruzji. W sierpniu została skazana na dwa lata więzienia.

Uznawana jest za pierwszą więźniarkę polityczną w Gruzji od uzyskania przez kraj niepodległości. Jako obrończyni wolności słowa Amaglobeli stała się symbolem prodemokratycznego ruchu protestacyjnego w Gruzji, sprzeciwiającego się rządom prorosyjskiej partii Gruzińskie Marzenie po wyborach parlamentarnych z października 2024 r., które zdaniem opozycji zostały sfałszowane.

Nagroda im. Andrieja Sacharowa, ustanowiona w 1988 roku, jest najwyższym wyróżnieniem Unii Europejskiej w dziedzinie praw człowieka. Przyznawana jest osobom i organizacjom zasłużonym dla obrony wolności słowa, praw człowieka i demokracji. Wśród dotychczasowych laureatów są m.in. były prezydent RPA, który doprowadził do zniesienia apartheidu Nelson Mandela, organizacja Reporterzy Bez Granic (RSF), przywódca antykremlowskiej opozycji w Rosji Aleksiej Nawalny i działacz na rzecz praw mniejszości Ujgurów w Chinach Ilham Tohti.

Posłowie do Parlamentu Europejskiego przyjęli już kilka rezolucji potępiających represje na Białorusi. Domagają się w nich uwolnienia więźniów politycznych (ich liczbę szacuje się na ponad 1000), potępiają współudział prezydenta Aleksandra Łukaszenki w wojnie Rosji z Ukrainą oraz wzywają do zaostrzenia sankcji i wsparcia białoruskich sił demokratycznych, niezależnych mediów i obrońców praw człowieka.

Jeżeli chodzi o Gruzję, która od 2023 roku jest krajem kandydującym do członkostwa w Unii Europejskiej, europosłowie w rezolucjach zdecydowanie potępili regres demokracji w tym kraju i represyjne przepisy (takie jak ustawa o „zagranicznych agentach”), ataki na wolność słowa i prasy oraz represje wobec pokojowych protestów. Wezwali również, by ponownie przeprowadzić wybory z października 2024 roku, w których zwycięstwo ogłosiła rządząca partia Gruzińskie Marzenie.

luo/ mal/