Jak wyjaśniło ministerstwo, rewizja KPO wynika ze zmiany rozporządzenia ustanawiającego Instrument na rzecz Odbudowy i Zwiększania Odporności, które weszło w życie w marcu 2023 r. i jest obowiązkowa do przeprowadzenia w 2023 r. ze względu na konieczność zaprogramowania działań dotyczących planu REPowerEU. MFiPR podkreśliło, że rewizja KPO nie zmienia jego zasad, w tym obowiązku zrealizowania Planu do czerwca 2026 r., jest natomiast podstawą do zmiany alokacji.

Podstawą do rewizji są kolejne unijne rozporządzenia, zakładające m.in. zwiększenie dla Polski o 2,756 mld euro bezzwrotnego wsparcia finansowego na potrzeby REPowerEU, redukcja części dotacyjnej KPO dla Polski o 1,330 mld euro do 22,520 mld euro, czy możliwości zmiany decyzji wykonawczej Rady UE zatwierdzającej KPO ze względu na obiektywne okoliczności uniemożliwiające realizację poszczególnych kamieni milowych i wskaźników.

W ramach wdrożenia reformy planowania i zagospodarowania przestrzennego postuluje się przesunięcie wejścia w życie odpowiedniej ustawy do III kw. 2023 r., oraz redukcję ze 100 do 50 proc. odsetka gmin, które w wyniku inwestycji przyjmą do połowy 2026 r. nowe ogólne plany zagospodarowania przestrzennego.

Przewiduje się wzrost o 61 proc., do 57,9 tys. zł bez VAT jednostkowych kosztów tworzenia miejsc opieki nad dziećmi w ramach programu Maluch+. Sfinansowane ma to być z oszczędności w innych działach KPO i zmianą alokacji 44 mln euro, przeznaczonych na rozwój pracy zdalnej, które to działanie ma zostać zlikwidowane.

Postuluje się opóźnienie do I kw. 2025 r. kamienia milowego, przewidującego wejście w życie nowelizacji ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych, przewidującej objęcie obowiązkowymi składkami na ubezpieczenie społeczne umów zleceń. Pierwotnie chodziło o wszystkie umowy cywilnoprawne.

Kwota przeznaczona na realizację inwestycji w obszarze Zielona transformacja miast ma wzrosnąć o 5,7 mld euro do 8,5 mld euro.

W ramach wymiany źródeł ciepła i poprawy efektywności energetycznej w budynkach mieszkalnych w komponencie „Zielona Energia” przewiduje się spadek nakładów na wymianę źródeł ciepła w budynkach jednorodzinnych, na rzecz wzrostu nakładów na termomodernizację i instalację OZE w budynkach jedno- i wielorodzinnych.

Przewiduje się, że zamiast osiągnięcia w 2026 r. mocy instalacji do produkcji niskoemisyjnego wodoru na poziomie 320 MW, zostaną wdrożone działania jednoznacznie zmierzające do uzyskania takiej mocy.

Na rozwój inteligentnych sieci energetycznych w ramach REPowerEU ma trafić dwa razy więcej pieniędzy - 600 zamiast 300 mln euro. Ponad dwukrotnie - z 91 do 188 mln euro ma wzrosnąć wsparcie dla instalacji OZE, realizowanych przez społeczności energetyczne.

W części pożyczkowej zakłada się zwiększenie budżetu na budowę morskich farm wiatrowych 1,535 mld euro. Postuluje się opóźnienie o rok, do połowy 2026 r. budowy morskiego terminala instalacyjnego dla farm wiatrowych z powodu konieczności notyfikacji pomocy publicznej w KE.

Na koniec 2025 r. przesunięta ma zostać wejście w życie ustawy, nakazującej zakup wyłącznie autobusów niskoemisyjnych i zeroemisyjnych w miastach powyżej 100 tys. mieszkańców.

W obszarze zwiększania konkurencyjności kolei postuluje się opóźnienie do połowy 2024 r. rozszerzenia systemu opłat na 1,4 tys. km autostrad i dróg ekspresowych. O 124 mln euro mają wzrosnąć środki na dofinansowanie zakupu niskoemisyjnego taboru kolejowego.

Proponuje się też usunięcie kamienia milowego, przewidującego budowę kompleksowego systemu zakupu biletów, obejmującego wszystkich przewoźników kolejowych.

KE na początku czerwca ub. r. zaakceptowała polski KPO, co było krokiem w kierunku wypłaty przez UE 23,9 mld euro dotacji i 11,5 mld euro pożyczek w ramach Funduszu Odbudowy, jednak pieniądze nie zostały wypłacone. KE zaznaczyła, że polski KPO „zawiera kamienie milowe związane z ważnymi aspektami niezależności sądownictwa, które mają szczególne znaczenie dla poprawy klimatu inwestycyjnego i stworzenia warunków dla skutecznej realizacji” i że „Polska musi wykazać, że te kamienie milowe zostały osiągnięte przed dokonaniem jakichkolwiek wypłat w ramach Funduszu Odbudowy”.

Jak informuje MFiPR na stronie internetowej, Krajowy Plan Odbudowy i Zwiększania Odporności (KPO) to program, który składa się z 54 inwestycji i 48 reform. Ma wzmocnić polską gospodarkę oraz sprawi, że będzie ona łatwiej znosić wszelkie kryzysy. Polska ma otrzymać 158,5 mld złotych, w tym 106,9 mld złotych w postaci dotacji i 51,6 mld złotych w formie preferencyjnych pożyczek.

Zgodnie z celami UE znaczna część budżetu ma być przeznaczona na cele klimatyczne (42,7 proc.) oraz na transformację cyfrową (21,3 proc.).

„Pieniądze z KPO pomogą nam szybciej osiągnąć wyznaczone wcześniej cele. Dzięki nim zrealizujemy nowe inwestycje, przyśpieszymy wzrost gospodarczy oraz zwiększymy zatrudnienie. Fundusze zainwestujemy m.in. w rozwój gospodarki, innowacje, środowisko, cyfryzację, edukację i zdrowie. Każdy z nas na tym skorzysta” - zaznacza resort. 

wkr/ mmu/ mr/