W rozpoczynającym się 2024 r. mieszkańcy Unii Europejskiej wybiorą swoich przedstawicieli do Parlamentu Europejskiego. W Polsce głosować będziemy między 6, a 9 czerwca. Za europarlamentem publikujemy najważniejsze informacje na temat nadchodzących wyborów.
Ilu posłów wybierzemy do PE?
W 2024 roku w Polsce zostanie wybranych 53 posłów do Parlamentu Europejskiego.
Jak wybiera się posłów do PE?
Zgodnie z prawem UE, we wszystkich państwach członkowskich musi być stosowany proporcjonalny system wyborczy, który polega na podziale mandatów odpowiednio do liczby głosów zebranych przez poszczególne partie. W Polsce, wybory do Parlamentu Europejskiego są bezpośrednie i proporcjonalne, co oznacza, że kandydat, który z danej listy wyborczej otrzyma największą liczbę głosów, ma pierwszeństwo w ostatecznym podziale mandatów.
Kto może kandydować?
Prawo zgłoszenia kandydatów na posłów do Parlamentu Europejskiego przysługuje: komitetowi wyborczemu partii politycznych, koalicyjnemu komitetowi wyborczemu, komitetowi wyborczemu wyborców. Pełnomocnik wyborczy komitetu wyborczego wyborców zawiadamia Państwową Komisję Wyborczą o utworzeniu komitetu wyborczego wyborców. Zawiadomienie to musi być dokonane w terminie do 50. dnia przed dniem wyborów. Listę kandydatów w danym okręgu wyborczym zgłasza się do właściwej okręgowej komisji wyborczej najpóźniej w 40. dniu przed dniem wyborów. Liczba kandydatów na posłów do Parlamentu Europejskiego zgłaszanych na liście kandydatów nie może być mniejsza niż 5 i większa niż 10. Lista kandydatów powinna być poparta podpisami co najmniej 10 000 wyborców stale zamieszkałych w danym okręgu wyborczym. Kandydować mogą zarówno obywatele RP, jak i inni mieszkańcy Unii Europejskiej. Pełną listę kandydatów będzie można znaleźć po zakończeniu rejestracji komitetów wyborczych na stronie PKW: Państwowa Komisja Wyborcza.
Na które partie polityczne mogę głosować?
Prawo zgłoszenia kandydatów na posłów do Parlamentu Europejskiego przysługuje: komitetowi wyborczemu partii politycznych, koalicyjnemu komitetowi wyborczemu, komitetowi wyborczemu wyborców. Komitet wyborczy partii politycznej obowiązany jest zawiadomić Państwową Komisję Wyborczą o utworzeniu komitetu w okresie od dnia ogłoszenia postanowienia o zarządzeniu wyborów do 50 dnia przed dniem wyborów. Listę kandydatów w danym okręgu wyborczym zgłasza się do właściwej okręgowej komisji wyborczej najpóźniej w 40 dniu przed dniem wyborów. Lista kandydatów powinna być poparta podpisami co najmniej 10 tys. wyborców stale zamieszkałych w danym okręgu wyborczym. Pełną listę kandydatów będzie można znaleźć po zakończeniu rejestracji komitetów wyborczych na stronie Państwowej Komisji Wyborczej.
Jaki jest obowiązujący próg wyborczy?
W przypadku wyborów do Parlamentu Europejskiego w podziale mandatów będą brały udział komitety wyborcze, które w skali kraju przekroczyły 5 proc. poparcia.
Jaki jest podział na okręgi i ile ich jest?
W wyborach do Parlamentu Europejskiego Polska podzielona jest na 13 okręgów wyborczych, a w każdym z nich wyborcy mogą głosować na różnych kandydatów, jeśli ci startują z ramienia tych samych krajowych partii politycznych. Podział okręgów w Polsce kształtuje się następująco:
- Okręg 1.: województwo pomorskie;
- Okręg 2.: województwo kujawsko-pomorskie;
- Okręg 3.: województwa podlaskie i warmińsko-mazurskie;
- Okręg 4.: część województwa mazowieckiego (Warszawa i 8 powiatów: grodziski, legionowski, nowodworski, otwocki, piaseczyński, pruszkowski, warszawski zachodni i wołomiński);
- Okręg 5.: część województwa mazowieckiego (pozostałe powiaty województwa mazowieckiego, które nie wchodzą w skład okręgu nr 4;
- Okręg 6.: województwo łódzkie;
- Okręg 7.: województwo wielkopolskie;
- Okręg 8.: województwo lubelskie;
- Okręg 9.: województwo podkarpackie;
- Okręg 10.: województwa małopolskie i świętokrzyskie;
- Okręg 11.: województwo śląskie;
- Okręg 12. województwa dolnośląskie i opolskie;
- Okręg 13. województwa lubuskie i zachodniopomorskie.
W jakim wieku uzyskuje się prawo do głosowania?
W Polsce głosować mogą osoby, które najpóźniej w dniu głosowania ukończyły 18 lat.
Gdzie można głosować?
Obywatele Polski głosujący w Polsce:
Wyborcy w Polsce głosują w obwodowych komisjach wyborczych w miejscu stałego zamieszkania. Wyborca jest wpisywany do spisu wyborców z urzędu na podstawie miejsca zameldowania na pobyt stały. Jeśli jednak w ostatnim czasie zmienił adres zamieszkania, powinien sprawdzić we właściwym urzędzie gminy, czy znajdujez się w rejestrze wyborczym. Na podstawie rejestru wyborczego sporządzany jest spis wyborców, czyli lista osób uprawnionych do głosowania w danej okręgowej komisji wyborczej. Osoba, która chce głosować poza miejscem stałego zamieszkania, ma dwie możliwości: może pobrać zaświadczenie o prawie do głosowania - wniosek składa się w urzędzie gminy, w której jest się ujętym w spisie wyborców, najpóźniej w trzecim dniu przed dniem wyborów. Wniosek można złożyć pisemnie, faksem lub elektronicznie. Z takim zaświadczeniem można głosować w dowolnym obwodzie głosowania na terenie kraju. Można również złożyć pisemny wniosek o dopisanie do spisu wyborców w gminie, w której będzie się przebywać w dniu wyborów. Wniosek należy złożyć w urzędzie gminy najpóźniej w trzecim dniu przed dniem wyborów.
Obywatele UE głosujący w Polsce
Każdy obywatel UE, który spełnia określone warunki, ma prawo do głosowania w wyborach do Parlamentu Europejskiego we wszystkich krajach Unii Europejskiej. W Polsce obywatele UE niebędący obywatelami polskimi stale zamieszkujący na obszarze gminy są wpisywani do rejestru wyborców w części B. Obywatele UE niebędący obywatelami polskimi muszą być wpisani do rejestru wyborców w gminie, w której mieszkają. Przepisy nie wskazują terminu, do którego należy złożyć wniosek o wpisanie do rejestru wyborców. Należy jednak wziąć pod uwagę, że wójt ma trzy dni na rozpatrzenie wniosku. Na podstawie rejestru wyborców tworzony jest spis wyborców. Obywatele UE niebędący obywatelami polskimi (tak samo jak obywatele polscy) mogą głosować w wybranym lokalu wyborczym pod warunkiem złożenia pisemnego wniosku o dopisanie do spisu wyborców. Pisemny wniosek należy złożyć w gminie nie później niż trzy dni przed wyborami.
Obywatel Polski głosujący z zagranicy
Jeżeli jest się wpisanym na listę wyborców, a mieszka w innym państwie UE (tzw. kraju goszczącym), można: głosować na kandydatów startujących w wyborach w Polsce lub brać udział w wyborach w państwie przyjmującym i głosować na kandydatów startujących w wyborach w tym kraju.
W wyborach europejskich można głosować tylko raz. Wyborca przebywający w innym państwie UE, posiadający ważny polski paszport lub dowód osobisty (lub obywatel UE niebędący obywatelem Polski, ale posiadający ważny paszport lub inny dokument potwierdzający tożsamość) może głosować na kandydatów startujących w wyborach w Polsce, jeżeli on/ona jest wpisany do rejestru wyborców prowadzonego przez właściwego terytorialnie konsula.
Wpisu dokonuje się na podstawie wniosku osobistego złożonego ustnie, pisemnie, telefonicznie, telegraficznie, telefaksem lub w formie elektronicznej (w języku polskim). Wniosek powinien zawierać: nazwisko i imię (imiona), imię ojca, datę urodzenia, numer identyfikacyjny PESEL, wskazanie miejsca zamieszkania wyborcy za granicą, numer ważnego polskiego paszportu lub dowodu osobistego oraz miejsce i datę jego wydania (w przypadku obywateli Unii Europejskiej niebędących obywatelami Polski – numer innego ważnego dokumentu tożsamości oraz miejsce i data jego wydania), miejsce wpisu wyborcy do spisu wyborców (w przypadku obywateli polskich czasowo przebywających za granicą). Wniosek można złożyć najpóźniej na 3 dni przed dniem wyborów.
Wykaz placówek polskich za granicą można znaleźć na stronie Ministerstwa Spraw Zagranicznych (w języku polskim).
Szczegółowe informacje o tym, jak wziąć udział w wyborach w kraju goszczącym i jak głosować na kandydatów startujących w tym kraju, znajdują się na stronie internetowej „Twoja Europa”.
Obywatele polscy zamieszkali za granicą mogą głosować, jeżeli w tym zakresie zostanie utworzony okręg wyborczy. Warunkiem jest obecność co najmniej 15 wyborców na obszarze okręgu oraz możliwość przekazania wyników głosowania właściwej komisji wyborczej niezwłocznie po jego zakończeniu. Informację o utworzeniu okręgów wyborczych za granicą konsulowie przekazują najpóźniej 21-szego dnia przed dniem wyborów. Wyborca przebywający za granicą, posiadający ważny polski paszport (lub niepolski obywatel Unii Europejskiej posiadający ważny paszport lub inny dokument tożsamości) może głosować w wyborach do Parlamentu Europejskiego w Polsce, jeżeli on/ona jest wpisany do rejestru wyborców sporządzanych przez konsula właściwego terytorialnie.
Wpisu dokonuje się na podstawie osobistego wniosku złożonego ustnie, pisemnie, telefonicznie, telegraficznie, telefaksem lub elektronicznie. Wniosek powinien zawierać: nazwisko i imię (imiona), imię ojca, datę urodzenia, numer identyfikacyjny PESEL, wskazanie miejsca zamieszkania wyborcy za granicą, numer ważnego polskiego paszportu oraz miejsce i datę jego wydania (w przypadku obywateli Unii Europejskiej niebędących obywatelami Polski – numer innego ważnego dokumentu tożsamości oraz miejsce i data jego wydania) miejsce wpisu wyborcy do spisu wyborców (w przypadku obywateli polskich czasowo przebywający za granicą). Wniosek można złożyć najpóźniej trzeciego dnia przed dniem wyborów.
Jakie wsparcie mogą otrzymać osoby z niepełnosprawnościami?
Osobom z niepełnosprawnościami, które chciałyby wziąć udział w wyborach do PE w Polsce, przysługują dwie dodatkowe formy głosowania: głosowanie korespondencyjne oraz głosowanie przez pełnomocnika. Wyborca niepełnosprawny ma prawo do uzyskania pełnej informacji w swojej gminie na temat lokalizacji lokali wyborczych dostosowanych do osób niepełnosprawnych znajdujących się najbliżej ich miejsca zamieszkania. Lokal wyborczy powinien być specjalnie przygotowany dla potrzeb osób niepełnosprawnych. Obwieszczenia wyborcze oraz wyniki wyborów muszą być umieszczane w miejscach łatwo dostępnych dla osób o ograniczonej sprawności ruchowej. Na prośbę wyborcy niepełnosprawnego członek obwodowej komisji wyborczej zobowiązany jest przekazać ustnie treść określonych obwieszczeń wyborczych. Dodatkowo wyborca niepełnosprawny może głosować przy użyciu nakładek na karty do głosowania sporządzonych w alfabecie Braille’a.
Najważniejsze informacje na temat wyborów europejskich można znaleźć TUTAJ.
js/
Czytaj też: