Wg danych Ministerstwa Finansów na koniec listopada 2021 r. od maja 2004 r. Polska pozyskała z UE prawie 210,4 mld EUR, w tym: 137,2 mld w ramach polityki spójności i 66 mld w ramach polityki rolnej UE. W tym czasie nasz kraj wpłacił do unijnego budżetu ponad 68,6 mld euro. 

O tym, jak w Polsce wygląda wiedza na temat funduszy europejskich związanych z celami polityki spójności i polityki regionalnej UE mówią m.in. wyniku ankiety w formie quizu z 3 pytaniami do wyboru, przeprowadzonej w marcu 2022 r. 

Najmniej kłopotów sprawiło uczestnikom quizu wskazanie, ile jednostek NUTS 2 znajduje się na terenie Polski. Prawidłową odpowiedź – 17 jednostek, podało 69,5 proc. respondentów ankiety. 23,8 proc. podało liczbę 16, zaś 6,6 proc. – 18 jednostek NUTS 2.

W Polsce funkcjonuje łącznie 97 jednostek NUTS: 7 jednostek NUTS 1, obejmujących grupujące województwa makroregiony; 17 jednostek NUTS 2 – regiony, stanowiące województwa lub ich części oraz 73 jednostki NUTS 3 – podregiony grupujące powiaty.

Klasyfikacja Jednostek Terytorialnych do Celów Statystycznych– w skrócie NUTS (z francuskiego: Nomenclature des Unités Territoriales Statistiques) jest obowiązującym od 2003 r. w UE standardem statystycznego podziału członkowskich na trzy poziomy regionalne. Wprowadzono ją w celu zbierania, opracowania i rozpowszechniania porównywalnych danych do statystyk regionalnych i analiz rozwoju społeczno-gospodarczego w UE. W Polsce klasyfikacja funkcjonuje od 2005 roku.

Zdecydowana większość – 68,5 proc. respondentów ankiety prawidłowo wskazała województwo śląskie, odpowiadając na pytanie, który z programów regionalnych ma do dyspozycji największą pulę środków UE na lata 2021-2027. Natomiast 23 proc. uważa, że największym beneficjentem jest woj. małopolskie, a 8 proc. – pomorskie. 

W perspektywie finansowej na lata 2021-2027 wartość unijnego wsparcia w 16 Programach Regionalnych dla Polski wynosi łącznie ponad 33 mld EUR. Największym beneficjantem europejskich środków jest Śląsk, dla którego kontrakt z UE opiewa na 5,14 mld EUR. Na drugiej pozycji znalazło się woj. łódzkie – 2,74 mld EUR i kolejno małopolskie – 2,69 mld euro.

61,6 proc. ankietowanych wiedziało, że obecna perspektywa funduszy UE na lata 2021-2027 będzie czwartą perspektywą dla Polski. Natomiast 31 proc. respondentów uważa, że trzecią, a niecałe 7 proc. piątą.

Niewiele mniej respondentów ankiety – 61 proc., wskazało, że łączna kwota, którą w oparciu o Umowę Partnerstwa Polska w latach 2021-2027 będzie mogła przeznaczyć na realizację projektów na terenie całego kraju wynosi 76 mld EUR. 20,5 proc. jednak podało, że kwota ta jest wielokrotnie wyższa i wynosi 350 mld euro, myląc środki z Umowy Partnerstwa ze środkami na politykę spójności we wszystkich krajach UE w latach 2014-2020 (351,8 mld EUR). 15,5 proc. ankietowanych natomiast nie doszacowało wartości unijnego wsparcia, oceniając je na 68 mld EUR. 

Umowa Partnerstwa jest podstawowym dokumentem, który określa współpracę UE z Polską w kwestii strategii wykorzystania Funduszy Europejskich. W ramach perspektywy finansowej na lata 2021-2027 Polska w ramach Umowy Partnerstwa otrzyma ok. 140 mld zł, w tym 72,2 mld na politykę spójności oraz 3,85 mld z Funduszu na rzecz Sprawiedliwej Transformacji – łącznie ok. 76 mld euro. 44 proc. wynegocjowanego budżetu (33 mld EUR) otrzymają województwa na realizację programów regionalnych.

Największe braki w wiedzy respondenci ankiety wykazali odpowiadając na pytanie, które województwo do końca 2020 roku wykorzystało najwięcej funduszy europejskich? Poprawną odpowiedź, że chodzi o województwo mazowieckie, wskazała niewiele więcej niż połowa (54 proc.) ankietowanych. 30 proc. podało woj. śląskie, a 16 proc. dolnośląskie.

kf/ mp/