Komisje Parlamentu Europejskiego: Prawna i Spraw Konstytucyjnych przyjęły sprawozdanie w którym zalecają, by w traktatach UE zapisać zasadę pierwszeństwa prawa UE nad ustawodawstwem krajowym. W listopadzie sprawozdanie trafi pod głosowanie plenarne na posiedzeniu Parlamentu Europejskiego.
Europosłowie przyjęli sprawozdanie 30 głosami za, przy dziewięciu głosach przeciw i braku wstrzymujących się; w listopadzie dokument trafi pod głosowanie plenarne w Parlamencie Europejskim.
"Zasada pierwszeństwa stanowi kamień węgielny unijnego porządku prawnego, który ma zasadnicze znaczenie dla funkcjonowania UE. Chociaż nie jest ona wyraźnie wymieniona w traktatach, rozwinęła się dzięki orzecznictwu Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej (TSUE)" - głosi stanowisko posłów z Komisji Prawnej (JURI) i Komisji Spraw Konstytucyjnych (AFCO).
W ocenie autorów sprawozdania, zapisanie prymatu prawa UE w traktatach unijnych miałoby na celu "złagodzenie możliwych konfliktów i wyrażają ubolewanie, że nie miało to miejsca w traktacie lizbońskim".
Posłowie komisji JURI i AFCO wzywają ponadto Komisję Europejską, "jako strażnika traktatów, do monitorowania orzeczeń sądów krajowych i przygotowywania rocznego sprawozdania z tabelą wyników zgodności z wyrokami TSUE w krajach UE oraz do wszczynania postępowań w sprawie uchybienia zobowiązaniom państwa członkowskiego na podstawie art. 258 TFUE w odpowiedzi na te wyroki krajowe, które kwestionują zasadę pierwszeństwa".
Sądy krajowe zachęcają z kolei do korzystania z procedury odesłania prejudycjalnego "i angażowania się w regularny nieformalny dialog z TSUE w celu zapewnienia spójności i autonomii porządku prawnego UE".
W ocenie sprawozdawczyni Komisji Prawnej Yany Toom (Renew, Estonia), "zasada pierwszeństwa prawa UE gwarantuje, że prawo UE ma takie same skutki we wszystkich zakątkach Europy".
"Poprzez to sprawozdanie chcemy wysłać silny sygnał poparcia dla właściwego wdrożenia tej zasady. Proponujemy również pewne rozwiązania, aby drobne nieporozumienia nie przerodziły się w konflikty między sądami" - powiedziała sprawozdawczyni.
Sprawozdawca Komisji Spraw Konstytucyjnych Cyrus Engerer (S&D, Malta) ocenił z kolei, że "wzmocnienie porządku prawnego UE ma kluczowe znaczenie dla jedności, stabilności i dobrobytu w Europie". "Zasada pierwszeństwa prawa unijnego zapewnia spójność, współpracę, silne ramy prawne i solidną wspólną przyszłość" - mówił.
Teoria prymatu prawa unijnego nad krajowym od dłuższego czasu jest przedmiotem kontrowersji i dyskusji w UE. Orzecznictwo wielu krajów Unii wskazuje na wyższość krajowego porządku konstytucyjnego nad unijnym. Takie orzeczenia zostały wydane m.in. w Polsce, Niemczech, Francji, Czechach, Włoszech, Hiszpanii i na Litwie.
Wpisanie wprost prymatu prawa unijnego nad krajowym to nie jedyna propozycja zmiany traktatów jaka wyszła z Komisji Spraw Konstytucyjnych. W innym, przyjętym w środę sprawozdaniu proponuje ona m.in. eliminację zasady jednomyślności w głosowaniach w Radzie UE w 65 obszarach oraz transfer kompetencji z poziomu państw członkowskich na poziom UE m.in. poprzez utworzenie dwóch nowych kompetencji wyłącznych UE - w zakresie ochrony środowiska oraz bioróżnorodności. Komisja opowiedziała się też za znacznym rozszerzeniem kompetencji współdzielonych, które obejmowałyby osiem nowych obszarów: politykę zagraniczną i bezpieczeństwa, ochronę granic, leśnictwo, zdrowie publiczne, obronę cywilną, przemysł i edukację.
js/