Tak zwane dyrektywy śniadaniowe to zbiór siedmiu dyrektyw ustanawiających wspólne zasady dotyczące opisu, definicji, składu, nazwy handlowej, etykietowania i prezentacji niektórych produktów spożywczych w celu ochrony interesów konsumentów i zapewnienia swobodnego przepływu tych produktów w UE. Potoczna nazwa tych regulacji nawiązuje do faktu, że objęte nimi produkty rolne i spożywcze zwykle są spożywane na śniadanie. Obecne dyrektywy śniadaniowe obowiązują od ponad dwudziestu lat.

„Normy handlowe to wspólny język konsumentów i podmiotów gospodarczych, aby wszyscy wiedzieli, co sprzedają i kupują, oraz zapewnić konkurencję dla wszystkich w UE” – mówił komisarz UE ds. rolnictwa Janusz Wojciechowski, prezentując w kwietniu propozycję nowelizacji dyrektyw.

Zaproponowana przez KE nowelizacja dotyczy czterech spośród siedmiu „dyrektyw śniadaniowych” odnoszących się do następujących grup produktów spożywczych: miodu; soków owocowych i niektórych podobnych produktów; dżemów owocowych, galaretek, marmolady oraz słodzonego przecieru z kasztanów; niektórych rodzajów częściowo lub całkowicie odwodnionego mleka konserwowanego.

„Opakowania i etykietowanie odgrywają zasadniczą rolę w zapewnianiu uczciwej konkurencji i zgodności produktów z prawodawstwem UE. W szczególności w przypadku miodu brak etykietowania dotyczącego metod produkcji i przetwarzania ma szkodliwy wpływ na producentów europejskich i wprowadza konsumentów w błąd co do wartości odżywczej i jakości produktu. W marcu 2023 r. Europejski Urząd ds. Zwalczania Nadużyć Finansowych opublikował sprawozdanie, w którym stwierdził, że 46 proc. miodu przywożonego z państw spoza UE na rynek europejski nie spełnia unijnych norm” – zaznaczono w projekcie opinii komisji rolnictwa i rozwoju wsi PE na temat proponowanej nowelizacji.

W ramach planowanej rewizji dyrektyw przewidziano m.in. następujące zmiany:

• W przypadku gdy miód pochodzi z więcej niż jednego kraju, wprowadzony zostanie wymóg wskazania wszystkich krajów pochodzenia. Tym samym nielegalna stanie się powszechnie używana dziś formuła „mieszanka miodów pochodzących z krajów UE oraz spoza UE”, pod którą zwykle kryje się miód sprowadzany z Chin – stanowiący blisko 50 proc. sprzedawanego w Europie. Z wymogu zwolnione będą pojedyncze porcje miodu (opakowania śniadaniowe).

• Przywrócenie bez ograniczeń czasowych możliwości stosowania informacji „bez dodatku cukru” w przypadku soków owocowych w celu wyjaśnienia, że w przeciwieństwie do nektarów owocowych, soki owocowe z definicji nie mogą zawierać dodatku cukru. Proponuje się również zmniejszenie proporcji cukrów i/lub miodu, które można dodawać do nektarów owocowych, które mają naturalnie niską kwasowość.

• Utworzenie nowej kategorii soków owocowych: „sok owocowy o obniżonej zawartości cukru”, w którym zawartość naturalnie występujących cukrów została zmniejszona o co najmniej 30 proc. w porównaniu do standardowych produktów.

• Zwiększenie ogólnej minimalnej zawartości owoców w dżemach i galaretkach do 450 g na 1000 g produktu (w porównaniu z obecnymi 350 g/1000 g), dotychczas zarezerwowanej dla „ekstra dżemu” i „ekstra galaretki”, które z kolei musiałyby odtąd zawierać minimum 550 g owoców na kilogram produktu. Określenie „marmolada”, dopuszczone dotychczas wyłącznie w odniesieniu do dżemów cytrusowych, ma być dozwolone w odniesieniu do wszystkich dżemów.

• Włączenie nowej, zatwierdzonej metody obróbki odwodnionego mleka konserwowanego do produkcji produktów mlecznych niezawierających laktozy. Ponadto proponowane zmiany polegałyby na usunięciu rozróżnienia pomiędzy mlekiem zagęszczonym i skondensowanym.

Obecnie trwają prace legislacyjne w PE nad projektem zmian w „dyrektywach śniadaniowych”. Projekt sprawozdania komisji ochrony środowiska naturalnego, zdrowia publicznego i bezpieczeństwa żywności (ENVI), przedstawiono 20 września 2023 r. Głosowanie w komisji nad jego przyjęciem wstępnie zaplanowano na 29 listopada 2023 r.

mam/