W Ministerstwie Funduszy i Polityki Regionalnej w okazji rocznicy działania programu zorganizowano międzynarodową konferencję ekspercką.

Celem programu Dostępność Plus jest zapewnienie swobodnego dostępu do dóbr, usług oraz możliwości udziału w życiu społecznym i publicznym osób o szczególnych potrzebach: osób z niepełnosprawnościami, kobiet w ciąży czy seniorów. Program koordynuje Ministerstwo Funduszy i Polityki Regionalnej.

    „Najważniejszy cel Programu Dostępność Plus to skuteczna likwidacja barier, jakie stoją przed osobami z niepełnosprawnościami, osobami starszymi, ze szczególnymi potrzebami, tak aby mogły samodzielnie funkcjonować i uczestniczyć w życiu społecznym na równi z innymi. Program Dostępność Plus działa, a jego efektem są zmiany w tysiącach budynków, miejsc publicznych i transporcie publicznym. Konsekwentnie likwidujemy bariery w prawie i przestrzeni publicznej, które utrudniają osobom starszym i z niepełnosprawnościami pełną integrację ze społeczeństwem. Program wspiera także kobiety w ciąży i rodziców” – powiedział Grzegorz Puda minister funduszy i polityki regionalnej.

Jak ocenił minister ,działający od 5 lat program, jest pierwszym tak kompleksowym ujęciem tematyki dostępności w Polsce.

    „Program obejmuje ponad 100 trwających i drugie tyle zakończonych inicjatyw angażujących środki o wartości 16,7 miliarda złotych. To szacowane koszty inwestycji, które zwiększają dostępność w naszym otoczeniu. W niwelowaniu barier architektonicznych, cyfrowych i komunikacyjno-informacyjnych pomagają nam fundusze europejskie. Źródłem finansowania przedsięwzięć są również publiczne środki krajowe” – dodała wiceminister Małgorzata Jarosińska-Jedynak.

Program dotyczy ośmiu obszarów: architektury, transportu, edukacji, służby zdrowia, cyfryzacji, usług, konkurencyjności i koordynacji.

    „Kluczową rolę w realizacji Programu Dostępność Plus odgrywają zmiany systemowe, wprowadzane głównie dzięki nowym rozwiązaniom legislacyjnym. Są to funkcjonujące dwie ustawy o zapewnianiu dostępności. Wkrótce dołączy do nich kolejna dotycząca dostępności niektórych produktów i usług” – dodała wiceszefowa resortu funduszy i polityki regionalnej.

Wiceminister przypomniała, że kwestie związane z dostępnością zostały uwzględnione w nowelizacji szeregu innych aktów prawnych, włączając dostępność do różnych polityk publicznych m.in. Prawa budowlanego. Według niej „można mówić już o trwałym schemacie systemowego wsparcia dla dostępności”.

Jarosińska-Jedynak poinformowała, że resort funduszy i polityki regionalnej pracuje nad ustawą, która ma wdrożyć przyjętą w UE dyrektywę, tzw. Europejski Akt o Dostępności (EAA). Dodała, że chodzi o dostępność m.in. komputerów, smartfonów, e-booków, terminali płatniczych w sklepach, czy bankomatów.

Paweł Wdówik, wiceszef resortu rodziny i polityki społecznej ocenił, że „najważniejszym skutkiem, ale również celem” programu Dostępność Plus jest budowanie podmiotowości osób z niepełnosprawnościami".

    „Jesteśmy pod względem dawania osobom niepełnosprawnym prawa do domagania się dostępności naprawdę liderem europejskim, ponieważ w ustawach – w ustawie o zapewnieniu dostępności – daliśmy osobom niepełnosprawnym narzędzie skargowe, którym mogą się domagać zapewniania dostępności, a jeśli ona nie zostanie zapewniona, to mogą także domagać się ukarania tych placówek” – powiedział wiceminister Wdówik.

    „To jest ewenement na skalę europejską, ale też póki co mała ilość tych skarg pokazuję, że duża praca przed nami polegająca na tym, żeby osoby niepełnosprawne uwierzyły że coś od nich zależy, że one mogą się domagać swoich praw i że ten program jest po to, żeby im te prawa gwarantować” - podkreślił.

Z danych MFiPR wynika, że w ciągu pięciu lat działania programu zmodernizowano ponad 70 dworców kolejowych oraz zakończono budowę lub modernizację 650 peronów kolejowych, dostępnych dla osób o ograniczonej możliwości poruszania się; zakupiono blisko 1000  autobusów, tramwajów i wagonów kolejowych przystosowanych do potrzeb osób z niepełnosprawnościami, a także usługi indywidualnego transportu door-to-door w ponad 170 gminach.

Wiceminister edukacji i nauki Marzena Machałek przypomniała, że w ramach programu Dostępność Plus, resort edukacji utworzył program Dostępna Szkoła, a rząd działa w sprawie zwiększenia dostępności w edukacji – placówki edukacyjne ulepszane są pod kątem architektonicznym, edukacyjno-społecznym, organizacyjnym oraz technicznym.

    „Najważniejsze jest zbudowanie świadomości, że osoby z niepełnosprawnościami są wśród nas. Dzisiaj 69 proc dzieci ze szczególnymi potrzebami jest w szkołach ogólnodostępnych – idzie na to 13 mld zł” – wskazała.

Wiceszefowa MEiN dodała, że dzięki programowi likwidowane są także bariery w dostępie do kształcenia na każdym poziomie, a dzięki włączeniu projektowania uniwersalnego do programu kształcenia na wielu kierunkach studiów rozwijają się nowe kadry, które będą działały dla zwiększenia dostępności.

Resort funduszy poinformował, że przy wsparciu środków z dedykowanego na potrzeby programu Funduszu Dostępności, m.in. wymieniono 72 windy oraz zainstalowano 68 nowych wind w blokach i urzędach. Przyznano granty dla 847 samorządów na poprawę dostępności. Ponad 2000 pracowników służb architektoniczno-budowlanych przeszkolono z zakresu dostępności, zmodernizowano też liczne obiekty kultury i sportu pod kątem potrzeb osób z niepełnosprawnościami.

MFiPR podało, że inicjatywy poprawiające dostępność realizowane są też w służbie zdrowia, a wsparcie otrzymały dotychczas 234 placówki POZ oraz 73 szpitale w całej Polsce. Pracownicy tych instytucji służby zdrowia są szkoleni z efektywnej komunikacji z osobami ze szczególnymi potrzebami, w tym seniorami, a dotychczas przeszkolono ich 1064, a dzięki różnego rodzaju projektom, z pomocy w postaci usług społecznych i zdrowotnych (np. opiekunki, asystenta, doradcy) skorzystało już 404 tys. osób - głównie seniorów i osób z niepełnosprawnością. Resort zaznaczył, że utworzono także 16 centrów zdrowia psychicznego, które pozwalają wspierać osoby w kryzysach psychicznych w ich środowisku lokalnym, bez konieczności  hospitalizacji.

Według założeń wartość inwestycji przyczyniających się do realizacji Programu wyniesie w latach 2018-2025 około 23 miliardy złotych . Źródłami finansowania są fundusze europejskie oraz publiczne środki krajowe (budżet państwa, środki jednostek samorządu terytorialnego, środki PFRON).

rkj/