Zmiany w rozporządzeniu ws. planów strategicznych WPR oraz rozporządzeniu ws. finansowania, zarządzania i monitorowania wspólnej polityki rolnej (tzw. „rozporządzenie horyzontalne”) zostały zaproponowane przez Komisję Europejską w odpowiedzi na protesty rolników. Komisja rolnictwa PE zgodziła się na zastosowanie trybu pilnego dla tego wniosku.

Projekt zmian w WPR został przyjęty w środę 425 głosami za, przy 130 głosach przeciw i 33 wstrzymujących się. Regulacja musi teraz zostać zatwierdzona przez Radę – potem zostanie opublikowana w Dzienniku Urzędowym UE i natychmiast wejdzie w życie. Dzięki takiej szybkiej ścieżce legislacyjnej rolnicy będą mogli stosować zmienione warunki środowiskowe we wnioskach o dopłaty unijne już w 2024 r.

Zatwierdzone przez PE przepisy zwalniają małe gospodarstwa rolne o powierzchni poniżej 10 hektarów z kontroli i kar związanych z przestrzeganiem wymogów warunkowości w ramach WPR. Dotyczy to 65 proc. beneficjentów WPR uprawiających około 10 proc. gruntów rolnych w UE.

Przyjęto również zmiany w normach dobrej kultury rolnej zgodnej z ochroną środowiska (GAEC), od których spełnienia uzależnione są wypłaty dopłat dla rolników. Wprowadzono też ogólny przepis umożliwiający państwom członkowskim przyznawanie tymczasowych odstępstw od niektórych wymogów w przypadku wystąpienia nieprzewidzianych okoliczności klimatycznych uniemożliwiających rolnikom ich przestrzeganie.

Ponadto wprowadzono wyjątki od niektórych norm GAEC. I tak w przypadku normy GAEC 6 dotyczącej pokrycia gleby w okresach wrażliwych: państwa członkowskie będą miały większą elastyczność w decydowaniu, które gleby i w jakiej porze roku należy chronić w oparciu o specyfikę krajową i regionalną. W przypadku normy GAEC 7 dotyczącej płodozmianu państwa członkowskie będą mogły zastosować dywersyfikację upraw jako alternatywę dla płodozmianu, co jest mniej wymagające dla rolników, szczególnie na obszarach narażonych na suszę lub duże opady. W przypadku normy GAEC 8: rolnicy będą zobowiązani jedynie do zachowania istniejących elementów krajobrazu i będą zachęcani, na zasadzie dobrowolności, do utrzymywania gruntów ugorowanych lub tworzenia nowych elementów krajobrazu za pomocą ekoschematów.

Dodatkowo regulacja przewiduje, że kraje UE będą mogły zmieniać swoje plany strategiczne WPR dwa razy w roku, a nie raz, jak obecnie. Ponadto w ciągu całego okresu programowania nadal możliwe będzie złożenie trzech dodatkowych wniosków o wprowadzenie zmian.

mam/