Stanowisko w sprawie regulacji zapewniających zrównoważone stosowanie pestycydów oraz ograniczających ich stosowanie zostało przyjęte pod koniec października przez Komisję Środowiska PE większością 47 głosów do 37 przy 2 wstrzymujących się. Odrębna deklaracja wzywająca do całkowitego zakazu stosowania w krajach UE glifosatu została z kolei odrzucona niewielką większością.

„To głosowanie przybliża nas o krok do znacznego ograniczenia stosowania pestycydów chemicznych do 2030 r. To bardzo pozytywne, że udało nam się osiągnąć wykonalne kompromisy w dyskusji nacechowanej ideologią i zdominowanej przez lobbying ze strony przemysłu. Znaleziono praktyczne rozwiązania na przykład we wrażliwych obszarach, w których państwa członkowskie mogą w razie potrzeby zrobić wyjątki” – powiedziała po głosowaniu w komisji sprawozdawczyni projektu, austriacka eurodeputowana Sarah Wiener (Zieloni).

Dyskusja poprzedzająca głosowanie w komisji była jednak daleka od jednomyślności. „W obliczu skutków wojny na Ukrainie (na rynkach zbóż) propozycja ta poważnie zagraża (europejskiej) niezależności w zakresie bezpieczeństwa żywnościowego” – mówił austriacki europoseł Alexander Bernhuber. Jego zdaniem wejście w życie planowanych przepisów pociąga za sobą poważne ryzyko spadku plonów, czego konsekwencją byłaby konieczność zwiększenia importu produktów rolnych spoza UE.

Zgodnie z projektem każde państwo członkowskie będzie musiało przyjąć krajowe cele i strategie dotyczące zmniejszenia stosowania pestycydów w oparciu o roczną sprzedaż substancji, poziom zagrożenia i wielkość obszarów rolnych. Komisja Europejska sprawdzi następnie, czy przyjęte cele krajowe są wystarczające, aby osiągnąć cele UE na rok 2030 - czyli ograniczenie stosowanie chemicznych środków ochrony roślin o co najmniej 50 proc. (a tzw. „bardziej niebezpiecznych środków” o 65 proc.) w porównaniu do średniej z lat 2013-2017.

Aby zmaksymalizować skuteczność strategii krajowych, państwa członkowskie muszą również wprowadzić przepisy dotyczące co najmniej pięciu konkretnych upraw, w przypadku których ograniczenie stosowania chemicznych pestycydów miałoby największy wpływ na poprawę stanu środowiska.

Projekt regulacji przewiduje również zakaz stosowania chemicznych pestycydów (z wyjątkiem tych dozwolonych w rolnictwie ekologicznym i kontroli biologicznej) na obszarach wrażliwych oraz w pięciometrowej strefie buforowej, takich jak wszystkie miejskie przestrzenie zielone, w tym parki, place zabaw, tereny rekreacyjne, ścieżki publiczne, a także obszary Natura 2000.

Jednocześnie Komisja Europejska zostanie zobowiązana do wyznaczenia celu UE na rok 2030 dotyczącego zwiększenia sprzedaży pestycydów niskiego ryzyka oraz do przyspieszenia procesu wydawania zezwoleń na pestycydy niskiego ryzyka, ponieważ obecne długotrwałe procedury stanowią poważną przeszkodę w ich wprowadzaniu na rynek.

Do grudnia 2025 r. Komisja musi też zbadać różnice w stosowaniu pestycydów w przypadku importowanych produktów rolnych i rolno-spożywczych w porównaniu z produktami unijnymi i, w razie potrzeby, zaproponować środki zapewniające respektowanie norm UE. Ponadto sprowadzanie pestycydów niezatwierdzonych w UE byłoby zabronione.

mam/