Negocjatorzy z Parlamentu Europejskiego i Rady we wtorek późnym wieczorem osiągnęli wstępne porozumienie dotyczące rewizji dwóch dyrektyw: w sprawie emisji przemysłowych (IED) i w sprawie składowania odpadów; a także nowego rozporządzenia związanego z Portalem dotyczącym emisji przemysłowych. Celem projektowanych zmian jest skuteczniejsza walka z zanieczyszczeniem powodowanym przez duże instalacje przemysłowe i rolne.
Instalacje przemysłowe
Zmieniane przepisy mają wprowadzić obowiązek ustalania najsurowszych możliwych do osiągnięcia poziomów emisji i zmusić zakłady przemysłowe do jeszcze większego skupienia się na efektywności energetycznej, wodnej i materiałowej oraz ponownym wykorzystaniu surowców, a także na wspieraniu stosowania w procesach produkcji bezpieczniejszych chemikaliów oraz do mniejszego zużycia wody.
PE poinformował, że w przypadku kwestii odpadów, efektywnego gospodarowania zasobami, efektywności energetycznej i wykorzystania surowców cele mają być dokładnie, a w przypadku nowych technologii cele będą miały charakter orientacyjny.
Przedstawiciele PE i rady zgodzili się na rozszerzenie dyrektywy IED również na instalacje przemysłu wydobywczego, w tym kopalnie oraz duże instalacje produkujące baterie.
Gospodarstwa hodowlane
Zmieniona dyrektywa IED ma obejmować także hodowle trzody chlewnej posiadające ponad 350 jednostek hodowlanych (LSU). Spod tej dyrektywy mają być wyłączone hodowle trzody chlewnej prowadzone w sposób ekstensywny lub ekologiczny, gdzie zwierzęta przez większość roku przebywają na wolnym powietrzu.
W przypadku drobiu dyrektywa IED miałaby objąć gospodarstwa hodujące kury nioski o wielkości powyżej 300 LSU oraz gospodarstwa hodowlane brojlerów o wielkości powyżej 280 LSU. W przypadku gospodarstw hodujących trzodę chlewną oraz drób ten limit ma wynieść 380 LSU.
Pierwotnie Komisja Europejska zaproponowała by określony w zmienianej dyrektywie IED próg całego inwentarza żywego hodowanego w gospodarstwach, w tym bydła wynosił 150 LSU.
Współprawodawcy zgodzili się, by w związku z koniecznością podjęcia działań przez UE w celu rozwiązania problemu emisji z hodowli zwierząt gospodarskich, KE do końca 2026 r. dokonała w tej sprawie przeglądu. Zaznaczyli, że konieczne jest także wprowadzenie do dyrektywy tzw. klauzuli wzajemności, tak, by producenci spoza UE w przypadku eksportu swoich produktów na teren Wspólnoty spełniali unijne wymogi.
Udział społeczeństwa, kary i sankcje
Negocjatorzy zgodzili się również na zwiększenie przejrzystości i udziału społeczeństwa w odniesieniu do wydawania licencji, obsługi i kontroli instalacji objętych regulacją. Europejski Rejestr Uwalniania i Transferu Zanieczyszczeń ma zostać przekształcony w unijny portal dotyczący emisji przemysłowych, w którym obywatele będą mogli uzyskać dostęp do danych na temat wszystkich pozwoleń UE i lokalnych działań powodujących zanieczyszczenie.
Przedstawiciele PE i rady ustalili również, że systemy e-zezwoleń powinny zostać wprowadzone najpóźniej do 2035 r.
Zgodnie z ustaleniami, za najpoważniejsze naruszenia na firmy nieprzestrzegające przepisów mogą zostać nałożone kary w wysokości co najmniej 3 proc. rocznego obrotu operatora w UE, a państwa członkowskie mają zapewnić obywatelom dotkniętym przez nieprzestrzeganie prawa możliwość dochodzenia odszkodowania za uszczerbek na zdrowiu.
Teraz porozumienie musi jeszcze zostać oficjalnie przyjęte przez Parlament Europejski i Radę - wówczas nowe prawo może zostać opublikowane w Dzienniku Urzędowym UE. Regulacja weszłaby w życie 20 dni później. Po tym państwa członkowskie będą miały 22 miesiące na dostosowanie się do dyrektywy.
rkj/