Stosunkiem głosów 512 „za” wobec 45 „przeciw” i 63 wstrzymujących się Parlament Europejski zatwierdził we wtorek powołanie instrumentu finansowego o wartości 50 mld euro na odbudowę i modernizację Ukrainy. Pakiet powinien zostać uwzględniony w budżecie UE na 2024 rok, który będzie negocjowany w listopadzie.
Utworzenie specjalnego instrumentu finansowego o wartości 50 mld euro w formie dotacji i pożyczek dla Ukrainy zostało zaproponowane pod koniec czerwca br. przez Komisję Europejską. Pomoc ta miałaby zostać udzielona Ukrainie przez okres 4 lat począwszy od 2024 roku.
Powołanie do życia instrumentu na rzecz Ukrainy odbywa się w ramach trwającego obecnie przeglądu długoterminowego budżetu Unii Europejskiej. Wymaga on dostosowań z powodu uszczuplenia przychodów budżetowych wynikających z kolejnych kryzysów mających miejsce od 2021 roku.
Eurodeputowani nalegają, by uzgodnić pakiet jak najszybciej w trakcie przeglądu całego budżetu - od 2024 roku nie będą już bowiem obowiązywały przepisy dotyczące pomocy Ukrainie. Instrument trzeba też uwzględnić w przyszłorocznym budżecie rocznym, który będzie negocjowany w listopadzie.
Jednym z kluczowych żądań eurodeputowanych jest wykorzystanie do odbudowy Ukrainy majątku Federacji Rosyjskiej oraz innych podmiotów i osób bezpośrednio związanych z prowadzoną przez Rosję wojną.
W toku prac nad projektem PE zaostrzył przepisy dotyczące zwalczania nadużyć finansowych, korupcji, konfliktów interesów i nieprawidłowości w wykorzystaniu funduszy unijnych na Ukrainie. Zdecydował również, że spółki należące do oligarchów nie powinny kwalifikować się do finansowania.
Przejrzystość wykorzystania środków pochodzących z pakietu ma zapewnić powstanie portalu internetowego poświęconego unijnej pomocy finansowej dla Ukrainy, na którym poza szczegółowymi informacjami dotyczącymi dofinansowywanych projektów odnotowywane będą również wprowadzane przez ten kraj reformy umożliwiające osiągnięcie tzw. „kamieni milowych”, czyli warunków uprawniających do skorzystania z unijnego wsparcia. Upubliczniane mają być tam również informacje o pomocy uzyskiwanej od państw trzecich oraz organizacji międzynarodowych.
Jak stwierdził jeden ze sprawozdawców projektu, niemiecki europoseł Michael Gahler, przewidziane w ramach pakietu 50 mld euro przyczyni się do „głębokiej transformacji społecznej” Ukrainy i będzie sprzyjać budowie odporności i dobrobytu tego kraju.
Po przyjęciu instrumentu przez PE negocjacje z państwami członkowskimi na jego temat będą mogły się rozpocząć, gdy tylko Rada UE uzgodni wspólne stanowisko.
Ze Strasburga Marcin Mastalerz