13 mld euro z unijnego budżetu na lata 2021-2027 będzie przeznaczone na badania w dziedzinie obronności, rozwój prototypów, zakup sprzętu wojskowego i technologii. W środę unijne instytucje porozumiały się ws. utworzenia Europejskiego Funduszu Obronnego.
Porozumienie będzie musiało być jeszcze formalnie przyjęte przez Parlament Europejski i Radę UE. Stanowi dopełnienie obecnie realizowanych przedsięwzięć unijnych w dziedzinie obronności. W tym okresie budżetowym Unia przeznaczyła na ten cel 590 mln euro - 90 mln euro na badania naukowe w latach 2017–2019 i 500 mln euro na rozwój wyposażenia i technologii w latach 2019–2020.
Zgodnie z przyjętym w środę dokumentem Fundusz zapewni wsparcie finansowe podczas całego cyklu produkcyjnego – od badań naukowych, poprzez opracowywanie prototypów, po certyfikację. Finansował będzie, przede wszystkim w formie dotacji, wspólne projekty badawcze.
Na etapie prowadzenia badań i projektowania możliwe będzie nawet 100 proc. finansowania.
Z unijnego budżetu współfinansowane będą również inwestycje państw członkowskich w opracowywanie prototypów (współfinansowanie na poziomie do 20 proc.) oraz testowanie, kwalifikowanie i certyfikację (maksymalnie 80 proc.). Fundusz ma zachęcać do tworzenia projektów z udziałem małych i średnich firm oraz firm o średniej kapitalizacji. Projekty realizowane w ramach stałej europejskiej współpracy strukturalnej (PESCO), kwalifikujące się do finansowania, mogą otrzymać dodatkowy bonus w wysokości 10 proc.
Zasadniczo tylko podmioty z siedzibą w UE lub państwach stowarzyszonych i niekontrolowane przez państwa trzecie lub przez podmioty prawne z tych państw będą kwalifikować się do finansowania. W przypadku spółek zależnych z państw trzecich, mających siedzibę w UE, zastrzeżono, że nie mogą być zagrożone interesy UE i jej państw członkowskich w zakresie bezpieczeństwa i obrony. Podmioty z siedzibą poza UE nie otrzymają żadnego finansowania ze środków unijnych, ale mogą uczestniczyć we wspólnych projektach.
W porozumieniu przyjęto, że w normalnych warunkach wyłącznie projekty oparte na współpracy co najmniej trzech podmiotów z co najmniej trzech państw członkowskich lub z państw stowarzyszonych będą mogły otrzymać wsparcie. Od 4 do 8 proc. budżetu zostanie przeznaczone na przełomowe innowacje obarczone wysokim ryzykiem, które będą sprzyjać wzmacnianiu wiodącej roli UE w perspektywie długoterminowej i jej autonomii w dziedzinie obrony.
Z ramienia Parlamentu Europejskiego w przygotowanie porozumienia zaangażowani byli polscy europosłowie: Jerzy Buzek (PO) i Zdzisław Krasnodębski (PiS).
woj/