We wtorek w UE weszły w życie nowe unijne przepisy o opakowaniach i odpadach opakowaniowych. Ograniczają one m.in. stosowanie opakowań jednorazowych, jak pojedyncze saszetki na sól czy cukier i promują wyprawy na zakupy z własnymi pudełkami. Regulacje zaczną w pełni obowiązywać w sierpniu 2026 r.
Nowe unijne przepisy zastąpiły przestarzałą już dyrektywę opakowaniową z 1994 r.; jako że przyjęły formę rozporządzenia, będą stosowane tak samo w całej UE, a państwa członkowskie nie muszą dostosować ich do prawa krajowego.
Regulacje określają rodzaj opakowań, które można wprowadzać do obrotu w UE oraz sposób gospodarowania odpadami opakowaniowymi. Ich celem jest zminimalizowanie ilości wytwarzanych opakowań i odpadów.
A tych - jak poinformowała we wtorek Komisja Europejska - w UE produkuje się ogromną ilość. I tak, w 2022 r. przeciętny Europejczyk wytworzył 186,5 kg odpadków, z czego gros stanowiły opakowania składające się, co gorsza, w 40 proc. z tworzyw sztucznych, w tym plastiku. Już połowa śmieci znajdowanych w morzach i oceanach, to zużyte opakowania.
Nowe regulacje obejmują zarówno opakowania, jak i odpadki po nich pochodzące z gospodarstw domowych, ale także sektora handlowego i przemysłowego. Przepisy ograniczają wykorzystywanie niektórych opakowań jednorazowych z tworzyw sztucznych, jak chętnie stosowane w hotelach, barach i restauracjach pojedyncze saszetki na przyprawy, sosy czy cukier.
Regulacje zakazują też pakowania w plastikowe worki lub owijania folią pojedynczych sztuk owoców i warzyw; pakowane w ten sposób będą mogły być owoce i warzywa o wadze powyżej 1,5 kg. Przepisy zakładają też zmniejszenia wagi i objętości samych opakowań oraz unikanie zbędnych opakowań. Chodzi tu o uniknięcie sytuacji, kiedy np. niewielkie produkty pakowane są w duże, w połowie puste paczki.
Przepisy zobowiązują także firmy sprzedające np. żywność lub napoje na wynos umożliwienie klientom przyniesienie własnych pojemników bez ponoszenia przez nich dodatkowych kosztów. W praktyce oznacza to, że klient będzie mógł przyjść po kawę na wynos z własnym kubkiem.
Regulacje wprowadzają też wytyczne dotyczące minimalnej zawartości materiałów z recyklingu w opakowaniach oraz cel zapewnienia, że do 2030 r. wszystkie znajdujące się na unijnym rynku opakowania będą się nadawały do recyklingu.
I wreszcie, rozporządzenie minimalizuje dopuszczalną zawartość substancji chemicznych w opakowaniach oraz ogranicza stosowanie tych z wysoką zawartością związków potencjalnie niebezpiecznych, jak związki per- i polifluoroalkilowe (PFAS); te stosowane są często w detergentach.
Nowe przepisy zaczną w pełni obowiązywać 12 sierpnia 2026 r.
Z Brukseli Jowita Kiwnik Pargana (PAP)
jowi/ mal/