Ministerstwo Funduszy i Polityki Regionalnej opublikowało raport dotyczący wpływu Funduszy Unijnych na rozwój kultury i turystyki w województwie pomorskim. Ewaluacja wdrożonych działań była prowadzona od stycznia do kwietnia 2023 r.

Działania w obszarze kultury

W ramach wsparcia instytucji kultury w województwie pomorskim realizowanych jest 19 projektów w 10 gmachach regionu i 4 miastach na prawach powiatu. Jak donoszą autorzy, łączna wartość dofinansowania projektu z środków unijnych wyniosła 110,4 mln zł.

W raporcie wskazano, że udzielone wsparcie miało istotny wpływ na zwiększenie oferty dziedzictwa kulturowego w regionie. Większość z nich polegała na modernizacji istniejących obiektów kultury lub ich readaptacji. Skupiono się także na ochronie zabytków i rewaloryzacji przestrzeni miejskiej. 

"Przykładami tego typu inwestycji są projekty Gdyńskiego Centrum Kultury, Muzeum Pomorza Środkowego w Słupsku oraz miasta Sopot. Wszystkie trzy projekty pozwoliły na adaptację na cele kulturalne wcześniej niewykorzystywanych budynków w atrakcyjnych, lecz zaniedbanych lokalizacjach w centrach miast. Ich realizacja w połączeniu z - prowadzoną równolegle - rewitalizacją przestrzeni miejskiej, doprowadziła do znaczącego ożywienia danego obszaru” – określili autorzy.

Znacznej większości obiektów nadano funkcje kulturowe i edukacyjne. Inwestycjom rzadko nadawano funkcję gospodarczą, gdyż – zdaniem autorów – wykracza to poza statusową rolę instytucji.

Większa dostępność do dziedzictwa kulturowego była możliwa między innymi dzięki rewitalizacji przestrzeni publicznej. Podkreślono, że większa estetyka miasta zachęca turystów do zwiedzenia i korzystania z instytucji.

W ramach inwestycji wszyscy badani (11) wprowadzili ułatwienia dla osób niepełnosprawnych. Najczęściej podejmowanym działaniem była budowa podjazdów i wind (72,7 proc.). Na kolejnych pozycjach znalazły się audiobooki i materiały dla osób niedowidzących (18,2 proc.) a także materiały audiowizualne z użyciem języka migowego (9,1 proc.), dostosowanie infrastruktury miejskiej do potrzeb osób niepełnosprawnych (9,1 proc.), dostosowanie pomieszczeń dla osób z niepełnosprawnością ruchową (9,1 proc.) oraz makiety z językiem Braila (9,1 proc.).

Badani najczęściej kierowali ofertę instytucji kultury do dzieci i młodzieży szkolnej, turystów z Pomorza oraz turystów z pozostałych części Polski (kolejno po 90,9 proc. dla każdej z grup). Najrzadziej oferta była tworzona dla szerokiej grupy odbiorców (9,1 proc.).
Inwestycje objęły zasięgiem głównie obszar Trójmiasta, Ziemi Puckiej, Kaszub i Kociewa. Nieliczne działania prowadzono także w Słupsku, Malborku, na Żuławach i Ziemi Bytowskiej. 

Działania w obszarze turystyki

W ramach wsparcia rozwoju turystyki na terenie województwa pomorskiego realizowane są 53 projekty o wartości dofinansowania blisko 230,4 mln zł. Inwestycje są prowadzone w 86 gminach i 4 miastach na prawach powiatu. 

W ramach wdrożenia działań Regionalnego Programu Operacyjnego na terenie województwa pomorskiego powstanie 1766 km nowych szlaków turystycznych (647 rowerowych i 1119 kajakowych). Jak wskazano w raporcie, szlaki rowerowe tworzone są z myślą o rodzinach i turystach indywidualnych, zaś trasy kajakowe przeznaczone zostały dla turystów jednodniowych i preferujących aktywny wypoczynek. Przy budowie dróg rowerowych wszystkie projekty zakładały stworzenie nowych miejsc postojowych i modernizację już istniejących. Na nowo powstałych trasach zapewniono również dostęp do podstawowych narzędzi do obsługi i naprawy roweru i miejsca odpoczynku. Według założeń realizacja planów przyczyni się do wzrostu odwiedzin wspartej infrastruktury o 983 tys. osób.

W ramach modernizowanych portów, przystani i pomostów przewidziano budowę 509 nowych miejsc postojowych i odnowę 250 istniejących miejsc dla jednostek pływających. Przyjęto, że poprawa jakości szlaków kajakowych liczba turystów wzrośnie blisko 36,6 tys. osób rocznie.

Autorzy zaznaczyli, że wszystkie projekty z zakresu turystyki przyczyniają się także do poprawy środowiska naturalnego. "Służy do tego oznakowanie szlaków, instalacje urządzeń do odbioru zanieczyszczeń z jachtów, kosze na śmieci umożliwiające ich segregację przez użytkowników wspartych akwenów i szlaków, zabezpieczenie miejsc do odpoczynku, cumowania co ogranicza skalę tzw. dzikiego postoju na obszarach prawnie chronionych, na których realizowana jest zdecydowana większość projektów” – podkreślono w raporcie.

Efekty wdrożonych działań

Jak wskazano w raporcie, działania w obszarze kultury miały przede wszystkim charakter społeczny. ,,Projekty przyczyniły się przede wszystkim do rewaloryzacji zabytków, poprawy jakości przestrzeni publicznej, ochrony dziedzictwa kulturowego, a tym samym do podniesienia atrakcyjności turystycznej regionu” – podkreślili autorzy. Beneficjenci rzadko podejmowali działalność gospodarczą we wspartej infrastrukturze, zaś do rozwoju gospodarczego regionu prowadzi zwiększona ilość turystów. Według badanych, inwestycje w zakresie kultury przyczyniają bądź przyczynią się do wzrostu ruchu turystycznego w regionie (81,9 proc. respondentów). Z raportu wynika, że głównym czynnikiem sukcesu projektów jest staranne planowanie. Podkreślono, że wszystkie projekty były poprzedzone dogłębną analizą, promocją i współpracą z partnerami. Inwestycje miały jednak niewielki wpływ na wzrost poziomu zatrudnienia. Według danych 27,3 proc. badanych twierdzi, że w wyniku inwestycji wzrosła liczba miejsc pracy w instytucjach. 

Znaczny rozwój gospodarczy obserwowany jest za sprawą wsparcia turystyki aktywnej. Budowa nowych szlaków rowerowych i turystycznych spowodowała wydłużenie sezonu turystycznego w regionie. Prognozowany jest także wzrost liczby odwiedzin objętych wsparciem miejsc o 567 tys. osób rocznie. 

mc/