26 maja wybory do Parlamentu Europejskiego. Państwowa Komisja wyborcza opublikowała wytyczne dla obwodowych komisji wyborczych.

Obwodowe komisje wyborcze otworzą lokale o godz. 7.00. Od tej chwili do czasu zakończenia głosowania w pomieszczeniu, w którym znajduje się urna, stale musi przebywać nie mniej niż dwie trzecie pełnego składu komisji, w tym zawsze przewodniczący bądź jego zastępca. Informacja o tym kto zasiada w komisji musi być wywieszona w lokalu, a członkowie komisji w widocznym miejscu powinni mieć identyfikatory.

Wydawanie kart do głosowania

Przed wydaniem kart do głosowania komisja sprawdza tożsamość wyborcy na podstawie dowodu osobistego lub każdego innego dokumentu z fotografią (np. paszport, prawo jazdy, legitymacja studencka). Może to być także dokument, który utracił ważność, "pod warunkiem że ustalenie tożsamości na jego podstawie nie budzi wątpliwości". Tożsamość wyborcy może zostać także stwierdzona na podstawie mTożsamości, tj. usługi dostępnej w rządowej aplikacji mobilnej mObywatel.

Komisja musi też sprawdzić czy wyborca jest ujęty w spisie wyborców i czy nie wysłano już do niego pakietu wyborczego.

Obowiązkiem komisji jest sprawdzenie czy wydawana karta jest ostemplowana; komisja musi też odebrać od wyborcy podpis poświadczający wydanie karty.

Jedynie w przypadku gdy wyborca okaże komisji dokument potwierdzający, że jest osobą niepełnosprawną o znacznym lub umiarkowanym stopniu niepełnosprawności i nie może w związku z tym potwierdzić otrzymania kart do głosowania, członek komisji wydający karty do głosowania wraz z przewodniczącym lub zastępcą przewodniczącego stwierdza fakt wydania kart oraz przyczynę braku podpisu osoby otrzymującej karty.

Komisja odmawia ponownego wydania karty do głosowania niezależnie od przyczyn tego żądania (np. z powodu pomyłkowego wypełnienia karty, zniszczenia jej itp.).

Na wniosek wyborcy komisja jest obowiązana wyjaśnić mu sposób głosowania w wyborach do Parlamentu Europejskiego, zgodnie z informacjami umieszczonymi na karcie do głosowania. Wyjaśnienie to nie może zawierać elementów agitacyjnych. Ponadto komisja jest obowiązana, na prośbę wyborcy niepełnosprawnego, do przekazania ustnie treści obwieszczeń wyborczych w zakresie informacji o komitetach wyborczych biorących udział w wyborach oraz zarejestrowanych listach kandydatów.

Ochrona danych osobowych

Jak podkreśla PKW, bezwzględnym obowiązkiem komisji jest zapewnienie ochrony danych osobowych wyborców ujętych w spisie. W tym celu komisja stosuje przekazane przez urząd gminy osłony na spis, które zabezpieczają dane innych osób przy potwierdzaniu przez wyborcę odbioru kart do głosowania. "Niewykonywanie lub niewłaściwe wykonywanie powyższego obowiązku skutkować może odpowiedzialnością za naruszenie przepisów ochrony danych osobowych" - przestrzega PKW.

Niewidomi i niedowidzący poczekają

W przypadku, gdy wyborca zażąda wydania mu wraz z kartami do głosowania nakładek sporządzonych w alfabecie Braille'a, komisja musi pilnie sprowadzić takie nakładki z urzędu gminy (o ile nie otrzymała ich uprzednio). "Na czas oczekiwania komisja zapewnienia wyborcy i ewentualnie osobie mu towarzyszącej miejsca do siedzenia, a także miejsce zapewniające wyborcy komfort oddania głosu z wykorzystaniem nakładki (...) - głoszą wytyczne PKW. W czasie oczekiwania jeden z członków komisji powinien poinformować wyborcę o sposobie głosowania w wyborach do PE oraz warunkach ważności głosu. Po oddaniu głosu przez wyborcę nakładki zwracane są przedstawicielowi urzędu gminy, który powinien zaczekać na ich zwrot, a następnie odwieźć je do urzędu gminy.

Przebieg głosowania

W czasie głosowania komisja zwraca uwagę, by uprawnieni głosowali osobiście, by zachowana została tajność głosowania oraz by nikt w lokalu nie prowadził agitacji wyborczej.

Komisja zwraca uwagę, by wyborcy nie wynosili kart do głosowania poza lokal. Gdyby tak się stało, komisja zobowiązana jest niezwłocznie zawiadomić o tym policję i opisać zdarzenie w protokole.

Komisja powinna zwracać uwagę, aby wyborcy nie wrzucali do urny innych przedmiotów niż karty do głosowania. Jeśli tak się stanie - też musi to być odnotowane w protokole.

Komisja czuwa też, by nie doszło do przepełnienia urny wyborczej. Jeśli tak się stanie komisja zakleją ja, pieczętuje i korzysta z drugiej - jeżeli została ona dostarczona przed rozpoczęciem głosowania. W innym przypadku komisja niezwłocznie zwraca się o urnę do wójta, informując o tym urzędnika wyborczego.

Urna, która uległa zapełnieniu, pozostaje w lokalu wyborczym. Obie urny powinny być ustawione w takim miejscu, by były przez cały czas głosowania widoczne dla członków komisji i mężów zaufania, obserwatorów społecznych oraz obserwatorów międzynarodowych.

Frekwencja

Komisja na bieżąco sprawdza liczbę podpisów w spisie, potwierdzających otrzymanie karty przez wyborców. Gdy liczba ta przekroczy 60 proc. liczby otrzymanych przez komisję kart do głosowania, komisja obowiązana jest powiadomić rejonową komisję wyborczą o możliwej potrzebie uruchomienia dla niej kart z rezerwy. Gdy liczba ta przekroczy 80 proc. liczby otrzymanych przez komisję kart do głosowania, komisja występuje do rejonowej komisji wyborczej, za pośrednictwem urzędu gminy współdziałającego z urzędnikiem wyborczym, o wydanie kart z rezerwy.

Komisja (poza komisjami w obwodach odrębnych) przekazuje też Państwowej Komisji Wyborczej dane o frekwencji wyborczej - według stanu na godz. 12. i godz. 17. oraz podaje je do publicznej wiadomości.

Przerwa w głosowaniu

Przerwanie głosowania mogą wywołać jedynie zdarzenia nadzwyczajne jak np. katastrofa budowlana w lokalu wyborczym. Według wytycznych PKW, nie są nadzwyczajnymi wydarzeniami sytuacje o charakterze techniczno-organizacyjnym jak np. brak właściwej pieczęci, trudność w dostaniu się do budynku lub lokalu przed rozpoczęciem głosowania czy zapełnienie się urny.

O przyczynach uzasadniających - zdaniem komisji - zarządzenie przerwy w głosowaniu, jego przedłużenie lub odroczenie komisja powiadamia niezwłocznie właściwą rejonową komisję wyborczą i za jej zgodą podejmuje uchwałę w tej sprawie.

Koniec głosowania

Lokale zamykane są o godz. 21. z tym, że należy umożliwić głosowanie osobom przybyłym do lokalu przed tą godziną. Jeśli miała miejsce przerwa w głosowaniu, lokal zamykany jest później - o godzinie wynikającej z uchwały komisji.

Głosowanie może się też zakończyć wcześniej niż o 21. Dotyczy to obwodów odrębnych np. w domu pomocy społecznej. Tam, jeśli wszyscy wyborcy wpisani do spisu oddadzą już swoje głosy, przewodniczący komisji może zarządzić wcześniejszy koniec głosowania - nie może to jednak nastąpić wcześniej niż o godzinie 18.

W przypadku wcześniejszego zakończenia głosowania należy pamiętać, że podanie do publicznej wiadomości protokołu głosowania w obwodzie przez komisję nie może nastąpić wcześniej niż po zakończeniu głosowania w innych państwach członkowskich Unii Europejskiej. Godzinę, od której komisja może wywiesić protokół głosowania, poda PKW.

Po zakończeniu głosowania w lokalu wyborczym mogą przebywać - poza członkami komisji w składzie co najmniej dwóch trzecich pełnego składu, w tym przewodniczący lub jego zastępca - mężowie zaufania, obserwatorzy społeczni i obserwatorzy międzynarodowi.

Ponadto, wyłącznie w czasie otwierania urny i wyjmowania z niej kart dopuszczalna jest obecność w lokalu dziennikarzy.

Mężowie zaufania, obserwatorzy społeczni i obserwatorzy międzynarodowi nie mogą uczestniczyć w liczeniu głosów ani pomagać członkom komisji w wykonywaniu ich zadań. W przypadku gdy komisji zapewniono obsługę informatyczną, w lokalu w miejscu wyznaczonym przez przewodniczącego może przebywać również osoba odpowiedzialna za tę obsługę.

Ustalenie wyników głosowania i sporządzenie protokołu

Czynności związane z ustaleniem wyników głosowania w obwodzie i sporządzeniem protokołu głosowania komisja wykonuje wspólnie. Nie jest dopuszczalne tworzenie z członków komisji grup roboczych.

Zgodnie z wytycznymi PKW, komisja powinna zacząć od sprawdzenia czy pieczęcie i plomby na urnie pozostały nienaruszone. Wyjmując głosy komisja powinna zachować staranność, by nie uszkodzić zarówno kart jak i urny. "Niedopuszczalne jest przewracanie wypełnionej urny wyborczej" - wskazuje PKW.

W pierwszej kolejności komisja powinna wyjąć i przeliczyć koperty z kartami do głosowania korespondencyjnego i ustalić ich liczbę. Następnie komisja przegląda wszystkie karty i wydziela z nich karty całkowicie przedarte na dwie lub więcej części, których nie bierze się pod uwagę przy obliczeniach. W przypadku kart zbroszurowanych, jako całkowicie przedarte traktuje się także te karty, w których odłączono poszczególne strony lub arkusze. Karty takie należy zapakować w pakiet, opieczętować go i opisać.

Następnie komisja liczy karty całe wyjęte z urny oraz wydziela i liczy karty nieważne (tj. inne niż ustalone urzędowo lub nieopatrzone pieczęcią komisji) Karty nieważne należy zapakować w pakiety, opieczętować i opisać.

Pozostałe karty są kartami ważnymi i na ich podstawie ustala się wyniki głosowania. Suma kart nieważnych i kart ważnych musi być równa liczbie kart wyjętych z urny.

Komisja jest obowiązana przejrzeć całą kartę do głosowania, by oddzielić karty z głosami nieważnymi np. gdy wyborca postawił znak "x" przy nazwisku lub nazwiskach kandydatów na więcej niż jednej liście. Głos będzie nieważny także gdy wyborca w kratce na karcie do głosowania nie postawi znaku „x” przy nazwisku żadnego kandydata lub postawi znak „x” wyłącznie przy nazwisku kandydata z listy, której rejestrację unieważniono.

PKW przypomina, że wyborca może głosować tylko na jedną listę i na jednego kandydata z tej listy, przez co wskazuje jego pierwszeństwo do otrzymania mandatu. Głos uznaje się za ważny także, gdy wyborca postawił znak „x” na jednej liście przy nazwisku dwóch lub więcej kandydatów - głos taki traktuje się jako oddany na kandydata, którego nazwisko jest umieszczone wyżej na tej liście.

Ważny będzie też głos oddany wyłącznie przy nazwisku skreślonego kandydata - głos taki traktuje się jako oddany na listę bez wskazania pierwszeństwa do uzyskania mandatu.

Za ważny uznany też będzie: głos oddany jednocześnie na skreślonego kandydata oraz na innego kandydata z tej samej listy. Głos taki traktuje się jako oddany na nieskreślonego kandydata; głos przy nazwisku kandydata skreślonego z jednej listy i przy nazwisku kandydata z innej (ale tylko jednej) listy - Głos taki traktuje się jako oddany na nieskreślonego kandydata z tej innej listy; przy nazwisku kandydata z unieważnionej listy i przy nazwisku kandydata z innej (ale tylko jednej) listy - głos taki traktuje się jako oddany na kandydata z listy, której rejestracja nie została unieważniona.

PKW przypomina, że w przypadkach wątpliwych należy przyjmować, że znakiem „x” postawionym w kratce są co najmniej dwie linie, które przecinają się w obrębie kratki; wszelkie znaki, wykreślenia, przekreślenia, w tym również i znak „x” postawiony przez wyborcę poza przeznaczoną na to kratką, traktuje się jako dopiski, które nie wpływają na ważność głosu; wszelkie inne znaki niż znak „x”, tj. niebędące co najmniej dwiema liniami, które przecinają się w obrębie kratki, naniesione w obrębie kratki, również nie wpływają na ważność głosu.

Komisja ustala – na podstawie kart z głosami ważnymi – liczbę głosów ważnych oddanych na każdą z list. W tym celu odrębnie grupuje karty z głosami oddanymi na poszczególne listy. Następnie należy zsumować głosy ważne oddane łącznie na wszystkie listy kandydatów oraz ustalić liczbę głosów oddanych na poszczególnych kandydatów z każdej listy.

Po ręcznym sporządzeniu projektu protokołu głosowania w obwodzie w celu przygotowania ostatecznej treści protokołu, komisja wprowadza dane z protokołu do aplikacji „Protokoły obwodowe”, zwanej dalej „aplikacją”, dostarczonej komisji wraz z systemem informatycznym Wsparcie Organów Wyborczych (WOW).

Wywieszenie kopii protokołu głosowania winno nastąpić niezwłocznie po sporządzeniu protokołu, jednak nie wcześniej niż po zakończeniu głosowania w innych państwach członkowskich Unii Europejskiej. Godzinę, od której komisja może wywiesić protokół głosowania, poda Państwowa Komisja Wyborcza.

js/