Europejski Instytut Innowacji i Technologii to stosunkowo młoda instytucja Unii Europejskiej. Powstał w 2008 roku, ma siedzibę w Budapeszcie i zatrudnia tylko 59 osób, a jego zadaniem jest propagowanie innowacji w krajach UE. 

Jak to zatem działa? EIT ułatwia współpracę „trójkąta wiedzy”, czyli przedsiębiorstw, sektora szkolnictwa i ośrodków badań naukowych - pomaga im tworzyć międzynarodowe partnerstwa, zwane wspólnotami wiedzy i innowacji. Takie wspólnoty mogą liczyć na dotacje, trwające nawet 15 lat. 

Jak się podkreśla, skoncentrowanie się na globalnych wyzwaniach poprzez integrację trójkąta wiedzy i zapewnienie trwałych dotacji pozytywnie odróżnia EIT od innych instrumentów innowacyjnych.
Obecnie EIT działa za pośrednictwem ośmiu WWiI. Są to europejskie partnerstwa na dużą skalę, które dotyczą konkretnych wyzwań społecznych, tj. cyfryzacji, zdrowia, żywności, mobilności w miastach, klimatu, energii, produkcji i surowców.  

EIT stał się największą siecią innowacji w Europie: skupia 1,5 tysiąca partnerów, ponad 50 regionalnych ośrodków innowacji na obszarze całego kontynentu, ponad 6 000 miejsc pracy i 900 nowych produktów.

„W ciągu 11 lat od powstania EIT tempo innowacji przyspieszyło i przekształca sektory gospodarki” – czytamy w opracowaniu przygotowanym na potrzeby europosłów.

Dlatego przy okazji nowego budżetu Unia postanowiła udoskonalić EIT i przedłużyć jego funkcjonowanie na kolejne siedem lat. Zgodnie z ostatnimi decyzjami mają powstać dwie nowe wspólnoty. Jedna w sektorze kultury i kreatywnym oraz przemysłu (ma zostać uruchomiona w latach 2022–2023; nowe paneuropejskie partnerstwo może spodziewać się podziału około 300 mln EUR finansowania EIT w ramach programu „Horyzont Europa”), a druga wspólnota powstanie w sektorach wody, morza i ekosystemów (ma zostać uruchomiona w 2026 roku). 

EIT będzie skupiać się głównie na transformacji środowiskowej, a w szczególności na zobowiązaniu Unii do obniżenia do zera emisji gazów cieplarnianych do 2050 roku. EIT będzie też w większym stopniu wspierać regiony Unii o niskim poziomie innowacji. Ma także dopilnować, by wspólnoty wiedzy i innowacji miały odpowiedni zasięg geograficzny. EIT będzie uzupełniać działania Europejskiej Rady ds. Innowacji, która powstała w ramach programu „Horyzont Europa”. Ma ona wskazywać i wspierać przełomowe technologie oraz innowacje.

Parlament Europejski, jako współprawodawca, kilkakrotnie głosował w kwestiach związanych z EIT. W swoim sprawozdaniu z 2019 r. na temat programu ramowego „Horyzont Europa” Parlament wskazał m.in., że „działalność badawcza i innowacyjna w ramach EIT skupia się wyłącznie na zastosowaniach cywilnych”.

Budżet EIT wynosi 3 proc. całkowitego budżetu programu „Horyzont Europa”. Takie finanse pozwolą Instytutowi na skuteczne działanie, jednak budżet ten jest niższy niż chciał tego Parlament Europejski. Europosłowie domagali się 4 proc. ogólnego budżetu programu. W konkretnych liczbach wyglądało to tak, że gdyby propozycja Parlament została przyjęta, EIT dysponowałby około 4,8 mld euro, podczas gdy Komisja zaproponowała 3 mld euro. 

aba/