Parlament Europejski w przyjętej w czwartek rezolucji potępił próbę podważenia nadrzędności prawa unijnego przez polskie władze, zażądał wstrzymania lub zawieszenie płatności dla rządów, które rażąco, celowo i systematycznie podważają wartości europejskie oraz wezwał Radę i KE do ochrony obywateli Polski, którzy w zdecydowanej większości pozostają proeuropejscy.
Rezolucję przyjęto 502 głosami, przy 153 przeciw i 16 wstrzymujących się.
Europosłowie podkreślili, że polski Trybunał Konstytucyjny nie ma mocy prawnej i niezależności oraz nie jest uprawniony do interpretacji polskiej Konstytucji. Posłowie "głęboko ubolewają" nad decyzją z 7 października 2021 roku i określają ją jako „atak na europejską wspólnotę wartości i prawa jako całość". Podkreślają, że Trybunał został przekształcony "w narzędzie legalizacji bezprawnych działań władz”.
Parlament – jak głosi dokument - wyraża uznanie dla dziesiątek tysięcy pokojowo nastawionych demonstrantów w Polsce, którzy wyszli na ulice, aby zaprotestować przeciwko decyzji Trybunału, oraz dla ich pragnienia silnej, demokratycznej Polski, będącej w centrum projektu europejskiego. Posłowie ponownie wyrażają swoje poparcie dla polskich sędziów, którzy pomimo ryzyka dla własnych karier nadal stosują zasadę pierwszeństwa prawa UE i kierują sprawy do Europejskiego Trybunału Sprawiedliwości.
Europosłowie podkreślają, że zgodnie z polską Konstytucją, traktaty UE są bezpośrednio stosowane w porządku prawnym i mają pierwszeństwo w przypadku konfliktu z prawem krajowym. Oskarżają polskiego premiera o "dalsze nadużywanie władzy sądowniczej jako narzędzia do realizacji swojego programu politycznego" i twierdzą, że Polska pozostaje dobrowolnie związana traktatami i orzecznictwem Trybunału Sprawiedliwości UE.
Parlament zażądał, aby pieniądze podatników państw unijnych nie były przekazywane rządom, które "rażąco, celowo i systematycznie" podważają wartości europejskie. Wezwali Komisję Europejską i Radę do działania. Domagają się w szczególności: wszczęcia postępowania w sprawie uchybienia zobowiązaniom państwa członkowskiego i zastosowanie środków tymczasowych przez TSUE; zastosowania rozporządzenia ws. ochrony budżetu UE; stwierdzenia, że istnieje wyraźne ryzyko poważnego naruszenia praworządności przez Polskę, zgodnie z procedurą określoną w art. 7 traktatu nicejskiego; wstrzymanie się z zatwierdzeniem projektu planu odbudowy i zwiększania odporności Polski; wstrzymanie lub zawieszenie płatności, z uwagi na ryzyko poważnych uchybień w skutecznym funkcjonowaniu systemów kontroli.
Europosłowie podkreślają, że działania te nie mają na celu ukarania narodu polskiego, ale przywrócenie praworządności, w kontekście stale pogarszającego się jej stanu. Wzywają Komisję do znalezienia mechanizmów, które pozwoliłyby na dotarcie środków finansowych do bezpośrednich beneficjentów.
Rezolucja to efekt wtorkowej debaty na sesji plenarnej, poświęconej ocenie przestrzegania przez Polskę praworządności, w kontekście ostatniego wyroku Trybunału Konstytucyjnego.
woj/