Komisja Środowiska, Zdrowia Publicznego i Bezpieczeństwa Żywności Parlamentu Europejskiego (ENVI) przyjęła w piątek, 16 kwietnia rezolucję wzywająca Komisję do opracowania ogólnounijnych wspólnych ram prawnych dotyczących ochrony i zrównoważonego użytkowania gleby, uwzględniających przy tym różne zagrożenia dla gleby i promujących środki rekultywacji.

Europosłowie zwrócili uwagę, że w przeciwieństwie do wody i powietrza, obecnie nie ma spójnych i zintegrowanych ram prawnych UE w zakresie ochrony europejskiej gleby. W dodatku środki dotyczące ochrony gleby są podzielone na wiele instrumentów politycznych, które nie są skoordynowane i które często są niewiążące. Zdaniem eurodeputowanych należy też zwrócić szczególną uwagę na glebę podczas wdrażania polityk związanych z UE, a w szczególności polityk związanych z rolnictwem, leśnictwem, gospodarką wodną i odpadami, emisjami przemysłowymi oraz międzynarodowymi umowami handlowymi.

Ochrona gleby jako integralna część realizacji zielonych celów

Posłowie do PE podkreślili, że zdrowe gleby mają zasadnicze znaczenie dla osiągnięcia celów Europejskiego Zielonego Ładu, takich jak neutralność klimatyczna, przywrócenie różnorodności biologicznej, dążenie do zerowego zanieczyszczenia środowiska wolnego od toksyn, zdrowego i zrównoważonego systemu żywnościowego oraz odpornego środowiska.

Ponadto w rezolucji podkreślono, że gleba jest wielofunkcyjnym i żywym ekosystemem o kluczowym znaczeniu, w którym znajduje się 25 proc. światowej różnorodności biologicznej, zapewnia kluczowe usługi ekosystemowe, takie jak żywność, surowce, wychwytywanie i składowanie dwutlenku węgla, oczyszczania wody, regulacji składników odżywczych i zwalczania szkodników. Służy również jako platforma dla działalności człowieka i pomaga zapobiegać powodziom i suszom.

Zapobieganie zasklepianiu gleby, redukcja nawozów syntetycznych

Posłowie do PE wezwali też Komisję do uwzględnienia środków zapobiegania i minimalizacji zasklepiania gleby, aby osiągnąć cel „braku degradacji gleby” do 2030 r. i „braku zajęcia gruntów netto” najpóźniej do 2050 r. W rezolucji wezwano również Komisję i państwa członkowskie do skutecznego przyczynienia się do ograniczenia nadużywania nawozów sztucznych, zwłaszcza azotu.

Zwiększenie skali badań, innowacji i finansowania dotyczących gleby

Europosłowie z zadowoleniem przyjęli rozpoczęcie misji „Horyzont Europa - zdrowie gleby i żywności”, jednocześnie nalegając, aby w badaniach naukowych odpowiednio zająć się wielofunkcyjną rolą gleby i dostosować istniejące programy finansowania, które będą odzwierciedlać to podejście.

Oczekuje się, że rezolucja komisji ENVI zostanie przyjęta podczas kwietniowej sesji plenarnej PE, wraz z debatą na temat dwóch pytań ustnych do Rady i Komisji, przedłożonych przez komisję ENVI.

Przyjęta rezolucja stanowi przesłanie polityczne europarlamentu poprzedzające przyjęcie przez Komisję Europejską planu działania na rzecz zerowego zanieczyszczenia wody, powietrza i gleby oraz nowej strategii UE w dziedzinie gleby. Komisja prowadzi obecnie konsultacje społeczne w sprawie nowej strategii UE dotyczącej gleby jako części strategii UE w zakresie różnorodności biologicznej do 2030 r.

Wcześniejszy wniosek dotyczący wprowadzenia ram prawnych dla ochrony gleby w UE nie powiódł się i został wycofany w maju 2014 r. przez Komisję po latach blokady w Radzie.

mp/