Dzięki ostatnim zmianom w dziedzinie technologii cyfrowych, takim jak robotyka, sztuczna inteligencja czy wysoko wydajne przetwarzanie komputerowe, samochody autonomiczne, o których fantazjowaliśmy kiedyś w filmach i książkach, powoli stają się rzeczywistością.

Jakie są zalety pojazdów autonomicznych dla Europejczyków?

Około 95 proc. wszystkich wypadków drogowych w UE jest wynikiem ludzkiego błędu i w samym tylko 2017 r. na unijnych drogach zginęło 25 300 osób. Samochody i ciężarówki bezzałogowe mogą wyraźnie zmniejszyć te liczby i poprawić bezpieczeństwo drogowe, a nowe technologie cyfrowe mogą ograniczyć natężenie ruchu na drogach oraz emisje gazów cieplarnianych i zanieczyszczeń powietrza. Mogą również poprawić mobilność, na przykład umożliwiając korzystanie z transportu drogowego osobom starszym i o ograniczonej możliwości poruszania się lub osobom niepełnosprawnym.

Oczekuje się, że w nadchodzących latach rynek pojazdów autonomicznych będzie się rozwijał w zawrotnym tempie, co umożliwi tworzenie nowych miejsc pracy i zapewni unijnemu przemysłowi motoryzacyjnemu zyski w wysokości do 620 mld EUR do 2025 r.

Bezpieczeństwo drogowe: pojazdy autonomiczne będą poruszać się po tych samych drogach co pojazdy niezautomatyzowane, piesi i rowery, w związku z czym niezbędne są odpowiednie wymogi bezpieczeństwa oraz harmonizacja przepisów ruchu drogowego na szczeblu UE.

Kwestia odpowiedzialności: w pojazdach bezzałogowych zadań związanych z kierowaniem nie wykonują ludzie, lecz technologie autonomiczne, a zatem konieczna jest nowelizacja obowiązujących przepisów UE w dziedzinie odpowiedzialności i wyjaśnienie, kto ponosi odpowiedzialność w razie wypadków: kierowca czy producent?
Przetwarzanie danych: unijne przepisy o ochronie danych mają zastosowanie również do sektora zautomatyzowanego, ale nie podjęto jeszcze żadnych konkretnych działań w celu zagwarantowania cyberbezpieczeństwa i ochrony pojazdów autonomicznych przed cyberatakami.

Kwestie etyczne: pojazdy autonomiczne muszą szanować godność ludzką i wolność wyboru. Opracowywane są unijne wytyczne dotyczące sztucznej inteligencji, ale konieczne mogą się okazać szczegółowe normy.

Infrastruktura: znaczące inwestycje w badania naukowe i innowacje mają kluczowe znaczenie dla rozwoju technologii i tworzenia niezbędnej infrastruktury.



Co robi UE?

UE stara się dotrzymać kroku szybkiemu rozwojowi technologii i zapewnić wspólne zasady. W reakcji na komunikat Komisji Europejskiej w sprawie zautomatyzowanej mobilności holenderski poseł z ramienia grupy PPE Wim van de Camp sporządził sprawozdanie z własnej inicjatywy w sprawie jazdy autonomicznej. Głosowanie nad nim odbyło się w Parlamencie w dniu 15 stycznia 2019 r.

W dokumencie tym podkreślono m.in. że polityka i przepisy UE dotyczące zautomatyzowanego i opartego na sieci transportu powinny obejmować wszystkie rodzaje transportu, w tym żeglugę morską bliskiego zasięgu, statki żeglugi śródlądowej, bezzałogowe statki powietrzne przewożące towary oraz systemy kolei lekkiej.

Zgodnie ze sprawozdaniem rejestratory zdarzeń w pojazdach zautomatyzowanych powinny być obowiązkowe, aby usprawnić badanie wypadków i rozwiązać problem odpowiedzialności. Wskazano też, że należy niezwłocznie opracować przepisy dotyczące ochrony danych i etyki w sektorze transportu zautomatyzowanego, aby zwiększyć zaufanie Europejczyków do pojazdów autonomicznych. Szczególną uwagę należy zwrócić na rozwój pojazdów autonomicznych dostępnych dla osób o ograniczonej możliwości poruszania się lub osób niepełnosprawnych.

Pojazdy zautomatyzowane i oparte na sieci

Pojazdy zautomatyzowane wykorzystują technologie cyfrowe i wspomagają kierowców umożliwiając przeniesienie niektórych lub wszystkich funkcji związanych z kierowaniem do systemu komputerowego.

Pojazdy autonomiczne lub bezzałogowe to zautomatyzowane pojazdy poziomu 3, 4 lub 5.

Pojazdy oparte na sieci są wyposażone w urządzenia do komunikowania się z innymi pojazdami lub infrastrukturą przez internet.

Zautomatyzowane i oparte na sieci technologie mają charakter uzupełniający i prawdopodobnie w najbliższej przyszłości wszystkie pojazdy zautomatyzowane będą funkcjonować w ten sposób.

Poziomy automatyzacji i harmonogram

Samochody zautomatyzowane są wyposażone w czujniki, kamery wbudowane, komputery pokładowe, wysoce precyzyjny system GPS, odbiorniki satelitarne i radary bliskiego zasięgu oraz wykonują całość lub część zadań związanych z kierowaniem pojazdem. Pojazdy wspomagające kierowców (poziomy 1 i 2 automatyzacji) są już dostępne na rynku europejskim. Pojazdy autonomiczne (poziomy 3 i 4) są obecnie testowane i zgodnie z oczekiwaniami wejdą na rynek w latach 2020–2030, a pojazdy w pełni zautomatyzowane (poziom 5) powinny być dostępne począwszy od 2030 r.


mp/