Konferencję zorganizowała norweska fundacja Rafto - organizacja non profit z Bergen. Założona została w 1987 roku dla upamiętnienia profesora historii ekonomii oraz obrońcy praw człowieka Thorolfa Rafto. Raz w roku przyznaje nagrodę osobom, które przyczyniają się do ochrony praw człowieka.

Rzecznik praw obywatelskich Adam Bodnar, który był jednym z uczestników środowej konferencji w Parlamencie Europejskim, otrzymał tę nagrodę w 2018 roku.

"Decyzja TSUE, która została przyjęta w październiku ubiegłego roku – i która była bardzo świętowana w Polsce – nie zostałaby podjęta bez wsparcia polskiego społeczeństwa obywatelskiego i bez zaangażowania politycznych i niepolitycznych aktorów" – wskazał Bodnar. Jak dodał, ta decyzja miała także poparcie w Polsce. W tym kontekście powiedział, że poparły ją takie autorytety jak prof. Adam Strzembosz.

Według Bodnara te osoby miały wpływ na to, że KE skierowała sprawę do TSUE, a Trybunał mógł zatrzymać "reformę lub deformowanie polskiego sądownictwa". "Niezależność Sądu Najwyższego została zabezpieczona" - wskazał. Dodał, że problemy nie zniknęły, a ich przykładem jest wtorkowa rozprawa w Luksemburgu w sprawie pytań prejudycjalnych SN. Zaznaczył, że problemem są też postępowania dyscyplinarne wszczęte wobec niektórych sędziów, szczególnie wobec tych – jak mówił - którzy "wyrażają i podnoszą obawy dotyczące niezależności sądownictwa".

Adwokat Michał Wawrykiewicz, który na rozprawie reprezentował sędziów Sądu Najwyższego i Naczelnego Sądu Administracyjnego negatywnie zaopiniowanych przez nową Izbę Dyscyplinarną SN wyłonioną przez KRS przypomniał, że opinia rzecznika generalnego TSUE w sprawie dotyczącej pytań prejudycjalnych ma zostać wydana 23 maja.

Jak zaznaczył, te sprawy są bardzo ważne dla 500 mln mieszkańców UE, bo dotyczą standardów niezależnego sądownictwa w całej Europie. "Te standardy chronią prawa człowieka mieszkańców całej UE. Bez wolnych sądów, bez niezależnego sądownictwa, prawa człowieka nie mogą być właściwie chronione. Bez niezależnych sądów nie ma wolnych wyborów" – zaznaczył.

Występujący na konferencji byli pytani przez przedstawiciela Komisji Europejskiej o kwestię wniosku pełnomocnika Prokuratora Generalnego podczas wtorkowej rozprawy dotyczącego wyłączenia z orzekania prezesa TSUE Koena Lenaertsa.

Wawrykiewicz powiedział, że jego zdaniem ten wniosek jest nieuzasadniony. "Sędzia Lenaerts odpowiedział, że nie zmierza wykluczyć siebie samodzielnie, ale to TSUE zdecyduje, czy ten wniosek jest uzasadniony, czy też nie" – zaznaczył. Dodał, że jego zdaniem polski rząd przewiduje, iż orzeczenie TSUE będzie dla niego negatywne i dlatego prawdopodobnie szuka instrumentów, które umożliwiłyby mu nierespektowanie tego orzeczenia.

W konferencji wzięli udział europosłowie PO, m.in. Róża Thun, Janusz Lewandowski i Jarosław Wałęsa.

luo/ woj/