Wnioski z raportów opracowanych w 2022 r. przez Konsorcjum Badań nad Europejską Polityką Regionalną (EoRPA), odnoszące się do aktualnych wyzwań i ewoluujących trendów w polityce regionalnej oraz przyszłości polityki spójności UE były tematem przewodnim seminarium zorganizowanego 30 stycznia przez Ministerstwo Funduszy i Polityki Regionalnej. 

„Raporty poświęcone przeglądowi krajowej polityki regionalnej i polityki spójności UE oraz globalne trendy pokazują, jak polityka regionalna powinna być kreowana w naszym kraju, aby środki z UE były wdrażane tam gdzie są największe potrzeby i wykorzystywane w sposób zrównoważony” – podkreśliła Małgorzata Jarosińska-Jedynak.

W opinii wiceminister MFiPR doświadczenia z ostatnich lat, szczególnie związane z pandemią oraz wojną na Ukrainie stwarzają ogromne pole do dyskusji na temat tego, czy reakcje przygotowane przez KE były odpowiednie i w odpowiednim czasie. Dają także wgląd w przyszłość polityki spójności UE. 

„W ministerstwie pracujemy nad koncepcją rozwoju kraju do 2050, nad zarządzaniem polityką rozwoju. Odnosimy się w niej do kluczowych trendów kształtujących przyszłość. Przedstawimy zestaw największych wyzwań dla rozwoju, ale też możliwe scenariusze rozwojowe” – zaznaczyła Małgorzata Jarosińska-Jedynak.

Według wiceminister MFiPR, konieczna jest analiza nowych czynników, które wpływają na politykę rozwoju oraz dostosowanie instrumentów wsparcia utworzonych w czasie pandemii w celu zwiększenia ochrony gospodarki. Należy również spojrzeć na nowe rozwiązania dla polityki spójności, a także umiejętnie połączyć instrumenty finansowe, aby się wzajemnie uzupełniały.

Małgorzata Jarosińska-Jedynak wskazała, że debata na temat ewolucji polityki regionalnej i polityki spójności UE ma również znaczenie w kontekście zbliżającego się przewodnictwa Polski w UE w pierwszej połowie 2025 r. 

„Przedstawiony przed rokiem ósmy raport kohezyjny Komisji Europejskiej, przedstawiający koncepcje rozwoju UE po 2027 r. i związanych z nim wyzwań nie przewidział rosyjskiej agresji na Ukrainę” – podkreśliła sekretarz stanu. 

Wyjaśniła, że tym celu MFiPR powołało nieformalną grupę ekspercką, Think Tank, której zadaniem jest odpowiedź na pytanie, jak efektywnie kształtować politykę spójności UE, aby odpowiedzieć na czekające ją wyzwania.

Raport z prac grupy eksperckiej Think Tank na temat ewolucji polityki spójności po 2027 r., analizujący dotychczasowe doświadczenia państw członkowskich UE dotyczące perspektywy 2021-2027 r., został przedstawiony w dalszej części seminarium. 

Z analizy Think Tanku wynika, że z perspektywy 2021-2027 wyzwania związane były z długotrwałym procesem negocjacji, późnym przedłożeniem niektórych uwag, długim ustalaniem spełniania warunków, wątpliwościami co do celowości uzgadniania Umowy Partnerstwa (UP) dla jednego programu, uwzględnieniem zasady DNSH („nie czyń znaczącej szkody” środowisku), uzgodnieniem transferów między kategoriami regionów oraz funduszami, równoległe prace nad UP i KPO, a także wpływ pandemii na tempo negocjacji.

Think Tank podejmuje działania dedykowane przygotowaniu rozwiązań dla przyszłej polityki spójności. W ramach debaty eksperckiej zostaną zorganizowane konferencje z udziałem ekspertów z instytucji zaangażowanych w  realizacje polityki spójności, eksperci z poszczególnych regionów oraz przedstawiciele świata akademickiego. 

Eksperci będą dyskutować m.in. na temat celu polityki spójności, mechanizmów wdrażania instrumentów czy kwestii terytorialnych. Pierwsza debata ekspercka, dotycząca innowacyjności, odbędzie się już 10 marca 2023 r. w MFiPR. 

Podczas seminarium raporty na temat aktualnych i przyszłych wyzwań oraz trendów w polityce regionalnej i polityce spójności UE i przedstawili także prof. John Bachtler i dr Martin Ferry z Instytutu Badawczego na Uniwersytecie Strathclyde w Szkocji, z którym ministerstwo współpracuje od 2004 r.

kf/ mp/