Celem ósmego EAP jest ukierunkowanie polityki środowiskowej UE do 2030 r. i dostosowanie jej do Europejskiego Zielonego Ładu.

Irlandzka europoseł sprawozdawca Grace O'Sullivan (Greens) wyjaśniła, że w ósmym EAP priorytetowym celem do 2030 r. jest „gospodarka dobrobytu”. Zwróciła uwagę, że przyjęte porozumienie to ważny krok w kierunku odejścia od obsesyjnego koncentrowania się na wzroście PKB w kierunku tego, co uświadomiła pandemia, czyli że najważniejszy jest dobrobyt ludzi i planety”. 

„To pozytywny przykład zmiany systemowej wymaganej do osiągnięcia naszego celu, jakim jest dobre życie w granicach naszej planety” – podkreśliła O'Sullivan.

Cele priorytetowe ósmego EAP

Zgodnie z porozumieniem priorytetowe cele tematyczne, które powinny zostać osiągnięte do 2030 r. to:

- łagodzenie zmian klimatu w celu osiągnięcia celu redukcji emisji gazów cieplarnianych do 2030 r.,
- adaptacja do zmian klimatu,
- postęp w kierunku gospodarki dobrobytu, która daje planecie więcej niż potrzeba,
- dążenie do zerowego zanieczyszczenia, w tym w odniesieniu do szkodliwych chemikaliów,
- ochrona, zachowanie i przywracanie różnorodności biologicznej,
- znaczne ograniczenie kluczowych presji na środowisko związanych ze śladem materiałowym i zużyciem w UE, w tym poprzez cele redukcyjne UE do 2030 r.

Komisja ma corocznie monitorować, oceniać i składać sprawozdania dotyczące postępów UE i państw członkowskich w zakresie osiągania celów priorytetowych. W szczególności opracowane zostaną wskaźniki mierzące „poza PKB”, aby kierować tworzeniem polityki. Oceny w tym zakresie będą podawane do wiadomości publicznej, a instytucje UE będą przeprowadzać coroczną wymianę poglądów w tym zakresie.
 
Uzgodniono, że należy skoncentrować się zarówno na ocenie podejmowanych działań, jak i planowanych przyszłych działań. Wskazano, że śródokresowy przegląd osiągniętych postępów należy również przeprowadzić do dnia 31 marca 2024 r., a w razie potrzeby, aby osiągnąć cele priorytetowe do 2030 r. Komisja będzie mogła przedłożyć wniosek ustawodawczy z wykazem dodatkowych działań na okres po 2025.

Stopniowe wycofywanie paliw kopalnych 

W porozumieniu zapowiedziano opracowanie wiążących ram prawnych w celu monitorowania i raportowania postępów państw członkowskich w kierunku stopniowego wycofywania dotacji na paliwa kopalne. Ma to dać pozytywne bodźce dla środowiska oraz do stopniowego wycofywania dotacji na działania szkodzące środowisku, w szczególności dotacji na paliwa kopalne. W tym kontekście ma zostać wyznaczony termin wycofywania dopłat do paliw kopalnych, co jest zgodne z ambicją ograniczenia globalnego ocieplenia do 1,5 stopnia Celsjusza.

Ponadto do 2023 r. Komisja ma przedstawić metodologię identyfikacji innych szkodliwych dla środowiska dotacji, aby przedstawić sprawozdanie z postępów państw członkowskich w kierunku ich stopniowego wycofywania.

Następne kroki

Parlament i Rada nadal muszą formalnie zatwierdzić umowę. Programy działań UE w zakresie środowiska są prawnie wiążącymi ramami, które kierują rozwojem unijnej polityki ochrony środowiska od wczesnych lat siedemdziesiątych. Siódmy EAP wygasł z końcem 2020 r. Nowy i ósmy EAP będą obowiązywać do 31 grudnia 2030 r.

mp/