​Około 30 proc. środków przeznaczonych od 2016 roku na transformację ciepłowniczą w Polsce pochodzi z Programu Operacyjnego Infrastruktura i Środowisko oraz Funduszy Europejskich na Infrastrukturę Klimat, Środowisko. Jak wskazano w opracowaniu reorganizacja modelu wytwarzania ciepła to przede wszystkim budowa nowych źródeł energii. 

„Nieustannie kontynuowane jest wsparcie filarów transformacji ciepłownictwa tj. niskoemisyjnych i zeroemisyjnych źródeł ciepła oraz efektywności energetycznej. Poprzez tworzenie systemu zachęt finansowych realizowana jest określona polityka państwa w zakresie tworzenia nowoczesnego modelu ciepłownictwa” – czytamy w opracowaniu.

Ważnym narzędziem wspierającym transformacje ciepłowniczą są programy wsparcia utworzone i realizowane we współpracy z Narodowym Funduszem Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej, który odgrywa szczególną rolę w inicjowaniu nowych inwestycji. 

W poprzedniej perspektywie finansowej z POIiŚ 2014-2020 na inwestycje związane z transformacją ciepłowniczą wydatkowano ponad 800 mln euro, w tym: 245 mln euro na wspieranie inwestycji dotyczących wytwarzania energii z odnawialnych źródeł wraz z podłączeniem tych źródeł do sieci dystrybucyjnej, 38 mln euro na promowanie efektywności energetycznej i korzystania z odnawialnych źródeł energii w przedsiębiorstwach, 267 mln euro na zadania związane z efektywną dystrybucją ciepła i chłodu. Pozostałe środki przeznaczono na inwestycje związane z wysokosprawną kogeneracją: 212 mln euro na źródła wysokosprawnej kogeneracji i 54 mln euro na sieci ciepłownicze i chłodnicze dla źródeł wysokosprawnej kogeneracji.

Aktualna perspektywa finansowa przewiduje dalsze wsparcie inwestycji związanych z transformacją ciepłowniczą. Środki na ten cel będą pochodziły z Funduszy Europejskich na Infrastrukturę Klimat, Środowisko. Największa alokacja dotyczy infrastruktury ciepłowniczej. Tutaj beneficjenci będą mogli liczyć na 1 183 mln euro. W programie FEnIKS przewidziano też 240 mln euro na zadania poprawiające efektywność energetyczną i 538 mln euro na rozwój OZE.

Jak podkreślono w raporcie, środki przekazywane w programach finansowanych z funduszy europejskich mają istotny wpływ na stopniową i odpowiedzialną transformację ciepłownictwa, która została zainicjowana w wielu miejscowościach w całej Polsce. Istotną rolę w efektywnym wykorzystaniu środków przeznaczonych na transformację energetyczną odgrywają też jednostki samorządu terytorialnego, których obowiązki w zakresie ciepłownictwa zostały określone w m.in w Prawie energetycznym oraz ustawie o samorządzie gminnym. 

„Ciepłownictwo ma charakter lokalny, dlatego też lokalna społeczność, poprzez wybieranych przedstawicieli władz samorządowych, powinna mieć wpływ na rozwój rynku ciepła, kierunki realizowanej transformacji oraz bezpieczeństwo dostaw. Z powodzeniem wprowadzony model promowania inwestycji w źródła nisko i zeroemisyjne udowadnia, że ten kluczowy z punktu widzenia proces zmiany sektora energii może być prowadzony w sposób zrównoważony, bezpieczny i dostosowany do lokalnych uwarunkowań” – wskazano w opracowaniu. 

Jak podsumowano w opracowaniu MKiŚ, ciepłownictwo systemowe w Polsce jest jednym z największych w porównaniu do innych państw UE, co stanowi z jednej strony o jego dużym potencjalne, ale jednocześnie znaczące wyzwanie biorąc pod uwagę prowadzoną transformację energetyczną. Systemy ciepłownicze w efektywny sposób wykorzystują lokalny potencjał nośników energii i paliw np. źródła ciepła odpadowego, zasobów wód geotermalnych, biomasy lokalnej czy biogazu. Zdaniem ministerstwa, ten obszar ciepłownictwa będzie miał kluczowy wpływ na bilansowanie całego sektora energii poprzez wdrażanie takich koncepcji, jak elektryfikacja ciepłownictwa oraz magazynowania ciepła.

mr/