"W sprawozdaniu z 2023 r., które jest pierwszym z serii corocznych sprawozdań, wzywa się państwa członkowskie do podjęcia wspólnych działań mających na celu zlikwidowanie aktualnych luk inwestycyjnych, przyspieszenie transformacji cyfrowej w Europie oraz zwiększenie wysiłków służących osiągnięciu celów programu polityki „Droga ku cyfrowej dekadzie”. Program ten został przyjęty przez Parlament Europejski i Radę i wszedł w życie 9 stycznia 2023 r. Obejmuje on system wspólnego zarządzania przez UE i organy krajowe" - poinformowała Komisja Europejska.

Raport przedstawia m.in. ocenę wyników UE na drodze do osiągnięcia celów i założeń na 2030 r., skoncentrowanych wokół czterech głównych filarów: umiejętności cyfrowych, infrastruktury cyfrowej, cyfryzacji przedsiębiorstw, w tym wykorzystania sztucznej inteligencji (AI), oraz cyfryzacji usług publicznych.

Infrastruktura cyfrowa i bezpieczna łączność

Obecnie sieci światłowodowe, które mają kluczowe znaczenie dla zapewnienia łączności gigabitowej, są dostępne jedynie dla 56 proc. gospodarstw domowych, natomiast sieci 5G obejmują swoim zasięgiem 81 proc. populacji, przy czym odsetek ten spada do 51 proc. na obszarach wiejskich. Wdrażanie autonomicznych sieci 5G następuje jednak w powolnym tempie, a jakość sieci 5G jest nadal niedostateczna, biorąc pod uwagę oczekiwania użytkowników końcowych i potrzeby przemysłu. W dalszym ciągu - jak wynika z raportu- 55 proc. gospodarstw domowych na obszarach wiejskich nie ma dostępu do żadnej zaawansowanej sieci, a 9 proc. nie ma w ogóle dostępu do żadnej sieci stacjonarnej.

Jak wskazano w opracowaniu, potrzebne są dodatkowe inwestycje w wysokości co najmniej 200 mld euro, aby zapewnić pełne objęcie zasięgiem sieci gigabitowych całej UE, jak również dostęp do sieci 5G na wszystkich obszarach zamieszkałych.

"Państwa członkowskie powinny zidentyfikować swoje luki w sieciach łączności oraz zbadać możliwości dofinansowania uzupełniającego prywatne inwestycje na obszarach, na których są one ekonomicznie nieopłacalne, w tym na obszarach wiejskich i oddalonych, wykorzystując przy tym sprzyjające inwestycjom unijne ramy regulacyjne" - podkreśla Komisja Europejska.

Półprzewodniki

Aktualny cel dla UE na 2030 r. zakłada podwojenie jej udziału w wartości globalnej produkcji najnowocześniejszych półprzewodników z 10 do 20 proc.

"Państwa członkowskie powinny wspierać krajowe polityki i inwestycje służące rozbudowie krajowych zdolności w zakresie projektowania i produkcji czipów oraz w skali ponadsektorowej pobudzać rozwój lokalnych umiejętności w zakresie zaawansowanych technologii" - wskazuje Komisja Europejska.Cyfryzacja.

W programie polityki „Droga ku cyfrowej dekadzie” określono trzy cele w zakresie wspierania cyfryzacji przedsiębiorstw:

• co najmniej 75 proc. przedsiębiorstw w UE powinno wykorzystywać w swoich operacjach usługi w chmurze, technologie w zakresie dużych zbiorów danych i/lub sztuczną inteligencję (AI);
• ponad 90 proc. małych i średnich przedsiębiorstw (MŚP) powinno osiągnąć co najmniej podstawowy poziom wskaźnika wykorzystania technologii cyfrowych (mierzącego wykorzystanie różnych technologii cyfrowych na poziomie przedsiębiorstwa);
• podwojenie liczby jednorożców (przedsiębiorstw o wartości rynkowej powyżej 1 mld euro).

"Prognoza odnośnego trendu pokazuje, że bez dodatkowych inwestycji i zachęt w 2030 r. jedynie 66 proc. przedsiębiorstw będzie korzystać z usług w chmurze, 34 proc. z technologii dużych zbiorów danych, a 20 proc. ze sztucznej inteligencji. Ponadto według najnowszych danych obecnie jedynie 69 proc. unijnych MŚP osiągnęło podstawowy poziom wskaźnika wykorzystania technologii cyfrowych, przy czym postępy w tym zakresie są niewystarczające i różnią się znacznie w poszczególnych państwach członkowskich" - wynika z opracowania na temat cyfryzacji UE.

"Aby zwiększyć wykorzystanie nowych technologii, państwa członkowskie powinny zwiększać świadomość korzyści płynących z cyfryzacji przedsiębiorstw, a także promować i wspierać europejskie centra innowacji cyfrowych" - podkreśla Komisja Europejska.

Jeśli chodzi o liczbę jednorożców z siedzibą w UE, jak wskazano w raporcie, w ostatniej dekadzie znacznie ona wzrosła.

"Jeżeli obecny trend się utrzyma, UE osiągnie wyznaczony cel przed 2030 r., ale przy zmienności panującej na rynkach nie może to stanowić powodu do samozadowolenia. Ponadto nadal utrzymują się różnice w porównaniu z innymi zaawansowanymi gospodarkami: na początku 2023 r. 249 jednorożców miało siedzibę w UE, w porównaniu z 1444 jednorożcami w Stanach Zjednoczonych i 330 w Chinach" - wskazano.

Cyfryzacja usług publicznych

Cele określone w programie polityki „Droga ku cyfrowej dekadzie” zakładają 100 proc. internetowej dostępności głównych usług publicznych oraz, w stosownych przypadkach, możliwość internetowej interakcji obywateli i przedsiębiorstw w Unii z organami administracji publicznej, internetowy dostęp do swojej dokumentacji medycznej dla 100 proc. obywateli Unii oraz dostęp do bezpiecznej identyfikacji elektronicznej (e-identyfikacji) dla 100 proc. obywateli Unii.

Jak zauważono, wiele państw członkowskich znajduje się w korzystnej sytuacji jeśli chodzi o osiągnięcie pełnej cyfryzacji usług publicznych i dokumentacji medycznej, jak również wprowadzenie e-identyfikacji dla swoich obywateli. Konieczne są jednak znaczne inwestycje, aby poprawić transgraniczną dostępność oraz efektywność usług publicznych. Jeśli chodzi o europejski portfel tożsamości cyfrowej, jego pełne wdrażanie jest w toku: oczekuje się, że proces ten zakończy się w 2030 r. i zostanie uzupełniony wprowadzeniem cyfrowego euro, które zaproponowano w czerwcu 2023 r. - wskazuje raport.

Umiejętności cyfrowe

UE zobowiązała się ponadto do poprawy podstawowych umiejętności cyfrowych wśród co najmniej 80 proc. osób w przedziale wiekowym od 16 do 74 lat oraz do osiągnięcia liczby 20 mln specjalistów w dziedzinie technologii informacyjno-komunikacyjnych (ICT) do 2030 r.

Ze sprawozdania wynika jednak, że – przy założeniu niezmienionych warunków – do 2030 r. jedynie 59 proc. populacji będzie dysponowało co najmniej podstawowymi umiejętnościami cyfrowymi, a liczba specjalistów ICT może nie przekroczyć 12 mln.

"Państwa członkowskie muszą nadać priorytetowy charakter inwestycjom w wysokiej jakości edukację i umiejętności, a także wspierać odsetek kobiet w obszarze nauk przyrodniczych, technologii, inżynierii i matematyki (STEM) już na wczesnych etapach edukacji" - podkreśla Komisja Europejska relacjonując główne tezy raportu.

Wartości i zasady w społeczeństwie internetowym

W sprawozdaniu podkreślono też pionierską rolę, jaką UE odgrywa w stworzeniu "bezpiecznej i ukierunkowanej na człowieka transformacji cyfrowej". Jak przypomniano, w tym celu UE już wprowadziła szereg odpowiednich środków jak akt o usługach cyfrowych, akt w sprawie sztucznej inteligencji, europejski akt o wolności mediów oraz komunikat w sprawie światów wirtualnych.

Zrównoważona transformacja cyfrowa

Sprawozdanie zawiera też bilans dotychczasowych wysiłków mających zapewnić, by transformacja cyfrowa dokonywała się w możliwie ekologiczny sposób.

"Środki takie jak inicjatywa na rzecz „prawa do naprawy”, kryteria ekoprojektu dla telefonów komórkowych i tabletów oraz unijny plan działań na rzecz cyfryzacji systemów energetycznych ograniczą wpływ technologii cyfrowych na środowisko. Również dodatkowe inwestycje w ramach krajowych planów odbudowy i zwiększania odporności lub wspólne inwestycje są istotne dla wsparcia przejścia na neutralne pod względem emisji rozwiązania cyfrowe, podobnie jak ulepszone mechanizmy monitorowania w celu pomiaru śladu środowiskowego usług łączności elektronicznej" - podkreślono w omówieniu raportu.

Partnerstwa międzynarodowe

W programie polityki „Droga ku cyfrowej dekadzie” do 2030 r. podkreślono także  znaczenie współpracy międzynarodowej dla promowania unijnych.

"Osiągnięto postępy w realizacji tego celu dzięki cyfrowym partnerstwom zawartym z Japonią, Republiką Korei i Singapurem, jak również poprzez Rady ds. Handlu i Technologii, w ramach których prowadzona jest współpraca ze Stanami Zjednoczonymi oraz Indiami. UE zwiększyła również wysiłki na rzecz wspierania cyfrowej transformacji w Ukrainie, włączając ten kraj do unijnego obszaru bezpłatnego roamingu" - zauważa Komisja Europejska.

Przyszłość

W ślad za publikacją raportu, państwa członkowskie mają przedstawić działania, jakie zamierzają podjąć dla osiągnięcia wyznaczonych celów, w swoich krajowych planach działań, które mają zostać opublikowane do 9 października.

W okresie dwóch miesięcy po przyjęciu sprawozdania Komisja i państwa członkowskie omówią wstępne ustalenia, szczególną uwagę zwracając na zalecenia przedstawione przez Komisję w sprawozdaniu.

"Przedstawione w sprawozdaniu z 2023 r. zalecenia horyzontalne, jak również zalecenia dla poszczególnych krajów wyznaczają jasny program działań. Zalecenia te będą stanowić podstawę dyskusji i współpracy między Komisją i państwami członkowskimi nad sposobami osiągnięcia wspólnych celów. Prace te będzie wspierać realizacja projektów na dużą skalę obejmujących wiele krajów, obejmujących m.in. nowo wprowadzone konsorcja na rzecz europejskiej infrastruktury cyfrowej (EDIC)" - zapowiada Komisja Europejska.

Wiceprzewodnicząca Komisji Europejskiej do spraw wartości i przejrzystości Viera Jourova dodaje, że droga do pełnego osiągnięcia celów cyfrowej dekady jest nadal długa.

"Jest to właściwy moment, by podjąć działania, które pozwolą nadrobić zaległości i zapewnią osiągnięcie cyfrowej transformacji do 2030 r., nikogo przy tym nie pomijając. To pierwsze sprawozdanie stanowi w tym względzie użyteczny przewodnik, wskazując kroki, które należy podjąć" - powiedział przy okazji publikacji raportu Jourova.

Komisarz do spraw rynku wewnętrznego Thierry Breton wskazał z kolei, że przesłanie pierwszego sprawozdania na temat stanu cyfrowej dekady jest jasne: "musimy zintensyfikować nasze wysiłki, aby osiągnąć nasze cele do 2030 r.".

"Czas podjąć wspólne działania, które uczynią z Europy lidera cyfrowej transformacji. Takie jest sedno zaleceń, które wystosowaliśmy dziś pod adresem państw członkowskich" - powiedział Breton.

js/