Szefowa Komisji Europejskiej Ursula von der Leyen ogłosiła we wtorek pięciopunktowy plan dozbrajania Europy, który ma zmobilizować do 800 mld euro na obronność. Zawiera on m.in. pakiet pożyczek o wartości 150 mld euro m.in. na obronę przeciwlotniczą oraz możliwość wykorzystania środków z polityki spójności.
Chodzi o długo zapowiadany przez KE program mający zmobilizować pieniądze na inwestycje w europejską obronność. Przywódcy "dwudziestki siódemki" będą o nim rozmawiać na nadzwyczajnym szczycie w czwartek w Brukseli.
Pierwszy punkt dotyczy poluzowania unijnych reguł wydatkowych.
"Zaproponujemy uruchomienie krajowej +klauzuli wyjścia+ z Paktu stabilności i wzrostu. Umożliwi to państwom członkowskim znaczne zwiększenie wydatków na obronę bez uruchamiania procedury nadmiernego deficytu" - powiedziała von der Leyen w oświadczeniu dla prasy.
Według niej, jeśli państwa członkowskie UE zwiększą wydatki na obronę średnio o 1,5 proc. PKB, to wyniosą one blisko 650 mld euro w okresie czterech lat.
Szefowa KE już w połowie lutego ogłosiła poluzowanie reguł fiskalnych, by dać krajom członkowskim możliwość zwiększenia wydatków na obronę. Nie było jednak jasne, którą z możliwości Komisja Europejska wybierze. Ścieżka krajowa umożliwia każdemu państwu członkowskiemu z osobna uruchomienie klauzuli wyjścia. Natomiast w trakcie pandemii Covid-19 KE uruchomiła tzw. klauzulę ogólną, która wyłączyła stosowanie reguł fiskalnych dla wszystkich państw; zgodnie z nimi deficyt krajów członkowskich powinien wynosić poniżej 3 proc. PKB, a dług publiczny nie może przekraczać 60 proc. PKB.
Drugi punkt dotyczy pakietu pożyczek o wartości 150 mld euro dla krajów członkowskich, które będą gwarantowane z unijnego budżetu. Von der Leyen podkreśliła, że pieniądze te będą mogły być wydawane na takie dziedziny, jak obrona powietrzna i przeciwrakietowa, systemy artyleryjskie, pociski i amunicja, drony i systemy antydronowe.
"Oczywiście, dzięki temu państwa członkowskie będą mogły znacznie zwiększyć swoje wsparcie dla Ukrainy" - powiedziała.
Trzeci punkt planu zakłada możliwość wykorzystania funduszy z polityki spójności z unijnego budżetu, o czym decydować będą kraje UE.
Kolejne dwa punkty dotyczą mobilizacji kapitału prywatnego poprzez przyspieszenie unii oszczędności i inwestycji, a także wykorzystania Europejskiego Banku Inwestycyjnego.
"Europa jest gotowa wziąć na siebie odpowiedzialność. Europejski program dozbrajania ReArm Europe może zmobilizować blisko 800 mld euro na rzecz bezpiecznej i odpornej Europy. Będziemy nadal ściśle współpracować z naszymi partnerami w NATO. To czas Europy i jesteśmy gotowi do działania" - zadeklarowała.
Von der Leyen przedstawiła szczegóły swojego planu w liście do unijnych liderów, którzy w czwartek spotkają się w Brukseli na nadzwyczajnym szczycie.
"My w Europie bardzo doceniamy wsparcie Stanów Zjednoczonych i rolę, jaką odgrywały dla europejskiego bezpieczeństwa przez dekady" - podkreśliła w piśmie szefowa KE.
"Dla mnie jako dla przewodniczącej KE silne relacje z USA są jednym z najważniejszych celów - zarówno dwustronne, jak i w ramach formatu G7" - dodała.
Szefowa KE nie odniosła się w oświadczeniu dla prasy do wstrzymania pomocy wojskowej Stanów Zjednoczonych dla Ukrainy, ogłoszonego kilka godzin wcześniej przez Biały Dom.
Z Brukseli Magdalena Cedro
mce/ szm/ asa/