112 EURO NA EUROPEJCZYKA

Rocznie wsparcie na jednego mieszkańca UE wynosiło średnio 112 euro, a w niektórych najsłabiej rozwiniętych regionach sięgało nawet 400 euro rocznie – podaje Komisja Europejska w ostatnim, 8. Raporcie na temat spójności gospodarczej, społecznej i terytorialnej „Spójność w Europie do 2050 r.”.

Raport przypomina, że na lata 2014–2020 Unia Europejska przeznaczyła na wyrównywanie różnic regionalnych ok. 355 mld euro, a z uwzględnieniem finansowania krajowego kwota ta sięga 482 mld euro.

Środki rozdysponowane zostały poprzez: Europejski Fundusz Rozwoju Regionalnego (EFRR), Fundusz Spójności (FS) oraz Europejski Fundusz Społeczny (EFS) .

Pamiętać należy przy tym, że pieniądze z największego z funduszy (EFRR) przydzielane były regionom na podstawie ich PKB na mieszkańca oraz m.in. stopy bezrobocia, z FS wsparcie trafiało wyłącznie do państw członkowskich z dochodem narodowym brutto poniżej 90 proc. unijnej średniej, pieniądze z EFS z kolei przydziela się państwom członkowskim uwzględniając ich liczbę ludności, stopę bezrobocia oraz poziom wykształcenia.

I tak, najwięcej pieniędzy każdego roku, średnio, w przeliczeniu na mieszkańca wydatkowano w słabiej rozwiniętych regionach UE: na Węgrzech i Słowacji - ok. 390 euro, niewiele mniej w Estonii oraz niektórych słabiej rozwiniętych regionach Polski - poniżej 380 euro. We Włoszech było to zaś poniżej 200 euro, a po około 150 euro w Rumunii i Bułgarii.

GDZIE TRAFIŁY TE PIENIĄDZE?

Prawie jedną trzecią (31 proc.) ogólnego budżetu polityki spójności na lata 2014–2020 przeznaczono na realizację celu, jakim jest „Europa o silniejszym wymiarze społecznym”. 

Mowa o 111 mld euro ukierunkowanych na: wsparcie zatrudnienia oraz integrację na rynku pracy, kształcenie i szkolenie oraz włączenie społeczne. 

Dzięki tym pieniądzom m.in. 45,5 mln uczestników uzyskało wsparcie w wejściu na rynek pracy; wybudowano lub zmodernizowano placówki opieki zdrowotnej, głównie w centralnych i wschodnich państwach członkowskich, które mogły dzięki temu zapewnić lepsze usługi dla 53,3 mln mieszkańców; inwestycje w infrastrukturę opieki nad dziećmi i edukację doprowadziły do poprawy lub zwiększenia liczby miejsc dla 19,8 mln dzieci lub uczniów.

Inwestycje w obiekty turystyczne i kulturalne – według oceny zawartej w raporcie – przełożyły się z kolei na wzrost liczby osób odwiedzających te obiekty o 25,4 mln. 

Nieco ponad jedną czwartą środków (27 proc.) w ostatniej perspektywie polityki spójności przeznaczono na „bardziej inteligentną Europę”. Było to 96 mld euro na inwestycje w badania i rozwój, innowacje i konkurencyjność małych i średnich przedsiębiorstw.

Według raportu, z tej puli w latach 2014-2020 wsparto ponad 1,4 mln przedsiębiorstw, a licząc z wszystkimi projektami wybranymi do finansowania, liczba ta miałaby wzrosnąć do końca okresu programowania do ponad 2 mln (wydatki finansowane ze środków na lata 2014–2020 można kontynuować do końca 2023 r.). 

23,8 tys. przedsiębiorstw otrzymujących wsparcie wprowadziło nowe produkty, a kolejne 16 tys. uczynić ma to to do końca 2023 r.
19 proc. łącznych środków dostępnych w ramach polityki spójności (68 mld euro) przeznaczono w ostatniej perspektywie na cel „Europa przyjazna dla środowiska”.

W nieomal wszystkich państwach członkowskich wspierano ponadto w tym okresie inwestycje w zrównoważoną energię. Natomiast inwestycje w infrastrukturę środowiskową oraz zapobiegania ryzyku dokonywane są głównie w rozwijających się państwach członkowskich we wschodniej Europie oraz w słabiej rozwiniętych regionach i regionach w okresie przejściowym w południowej Europie. 
Inwestycje w czysty transport miejski (linie metra i tramwaje) wspierane są tylko w niewielkiej liczbie państw członkowskich. 

Dla przykładu, dzięki pieniądzom z tej puli do końca 2020 r. 11,3 mln osób skorzystało ze środków ochrony przeciwpowodziowej, a gdy wszystkie wybrane projekty zostaną zrealizowane, lepszą ochroną powinno zostać objęte 24 mln osób. 
18 proc. ogólnych środków polityki spójności trafiło na „połączoną Europę”. 

Chodzi o 64 mld euro, dzięki którym m.in. do końca 2020 r. zbudowano nieco poniżej 2 400 km nowych dróg, a kolejne 6000 objęto modernizacją. W obydwu przypadkach stanowiło to około dwie trzecie celów końcowych wyznaczonych na 2023 r.

Położono lub zmodernizowano też 1,5 tys. kilometrów tras kolejowych, a kolejne 3,5 tys. kilometrów ma powstać lub zostać zmodernizowanych do 2023 r.

POLITYKA SPÓJNOŚCI SIĘ OPŁACA

Jak podkreślono w opracowaniu, symulacje pokazują, że w perspektywie długoterminowej polityka spójności przynosi korzyści wszystkim regionom UE.

„Szacuje się, że każde 1 euro wydane na politykę spójności w okresie 2014–2020 po 15 latach od zakończenia tego okresu generuje zwrot w wysokości 2,7 euro dodatkowego unijnego PKB” – głosi raport.

Unijni eksperci szacowali także w momencie publikacji raportu, że do końca 2023 r. inwestycje finansowane z polityki spójności w okresie 2014–2020 „doprowadzą do wzrostu PKB w niektórych z regionów najsłabiej rozwiniętych w Europie nawet o 5 proc.”

Js/