Decyzję dotyczącą zmian w systemie finansowania budżetu UE (tj. systemu zasobów własnych) podjęła Rada Europejska na posiedzeniu w dniach 17–21 lipca 2020 r. Jednak zmiany zostały ostatecznie potwierdzone na posiedzeniu 10 grudnia 2020 r. W konsekwencji nowa kategoria wpłaty do budżetu UE oparta na masie odpadów opakowaniowych z tworzyw sztucznych niepoddanych recyklingowi (tzw. wpłata od plastiku) została wprowadzona od 1 stycznia 2021 r. 

Ze względu na konieczność ratyfikacji przepisów dotyczących finansowania budżetu UE (tj. decyzji nr 2020/2053 z 14 grudnia 2020 r. w sprawie systemu zasobów własnych UE) wpłaty od plastiku będą miały charakter retroaktywny. Oznacza to, że niezależnie od terminu wdrożenia unijnej regulacji przez kraje członkowskie, opłata będzie naliczana automatycznie od początku roku.  

Wysokość wpłaty ponoszonej przez państwa członkowskie będzie wynosiła 0,80 EUR za każdy kilogram niezrecyklingowanych odpadów z plastiku w danym roku. 

Państwa członkowskie o PKB poniżej średniej UE wynegocjowały specjalną obniżkę wpłat. W przypadku Polski oznacza to oszczędność 117 mln EUR rocznie. Każde euro powyżej  tej kwoty trafi do unijnego budżetu.

Wiceminister finansów Piotr Patkowski wyjaśnił, że nowa kategoria dochodów budżetu UE nie stanowi w całości dodatkowego obciążenia dla Polski. Jak zaznaczył, w przypadku niewprowadzenia wpłaty od plastiku część tej kwoty i tak zostałaby poniesiona przez Polskę zgodnie z udziałem PL w DNB UE. 

„Wpłata dokonywana będzie z budżetu państwa przez Ministerstwo Finansów, tak jak odbywa się to do tej pory w odniesieniu do pozostałych elementów składki członkowskiej” – podkreślił Patkowski w odpowiedzi na poselską interpelację w tej sprawie. 

Wiceminister dodał, że utworzenie nowej kategorii dochodów budżetu UE nie oznacza wprowadzenia unijnego podatku od plastiku oraz nałożenia bezpośrednio na konsumentów lub producentów plastiku nowych obowiązków lub obciążeń fiskalnych. 

Patkowski przypomniał, że nowy zasób własny ma zachęcać państwa członkowskie do zwiększania poziomu recyklingu odpadów z tworzyw sztucznych lub/i zmniejszać ilość odpadów nieprzetworzonych, celem ograniczenia negatywnych skutków wpłaty od plastiku dla budżetów państw członkowskich.

Prace nad wprowadzeniem takich rozwiązań w Polsce prowadzi Ministerstwo Klimatu i Środowiska w związku z implementacją pakietu legislacyjnego UE dotyczącego odpadów.

Zdaniem przedstawicieli polskiej branży recyklerów polski rząd przeniesie całość kosztów nowej opłaty na producentów opakowań z tworzyw sztucznych w ramach rozszerzonej odpowiedzialności producenta (ROP). Branża recyklerska czeka na rozporządzenie w tej sprawie. 

„Takie rozwiązanie skłoni producentów plastikowych opakowań, głównie z zagranicznym kapitałem, do sięgania po wytwarzane w Polsce recyklaty, zwiększy popyt na rodzime surowce wtórne” - ocenił Szymon Dziak - Czekan, prezes Stowarzyszenia „Polski Recykling”.

Jego zdaniem przy obecnym deficycie nie można obciążać kosztami daniny od tworzyw sztucznych budżetu państwa. „Tym bardziej, że UE już przymierza się do wprowadzenia obowiązku używania 30 procent granulatu z surowców z recyklingu w produkcji opakowań" – dodał.

mp