Przepisy będą dotyczyć ok. 6 tys. Brytyjczyków mieszkających w Polsce, którzy po wyjściu ich kraju z UE stracą status obywateli Unii Europejskiej. Ustawa ta wychodzi naprzeciw deklaracji UE o zapewnieniu ochrony praw Brytyjczyków w państwach unijnych, w której podkreślono też, że obywatele UE w Zjednoczonym Królestwie nie powinni również ponosić negatywnych konsekwencji bezumownego brexitu.

W projekcie ustawy określono zasady: pobytu Brytyjczyków w Polsce, przyznawania i wypłaty świadczeń z zabezpieczenia społecznego, prowadzenia działalności w Polsce przez przedsiębiorcę ze Zjednoczonego Królestwa, delegowania pracownika do Polski, ochrony roszczeń pracowniczych w przypadku niewypłacalności brytyjskiego pracodawcy, przystępowania obywateli W.Brytanii i członków ich rodzin do powszechnego ubezpieczenia zdrowotnego, uznawania wydanych na terytorium W.Brytanii praw jazdy oraz kontynuacji egzekucji sądowych prowadzonych na podstawie orzeczeń sądów Zjednoczonego Królestwa.   

Według nowych regulacji, mieszkający legalnie w Polsce Brytyjczycy oraz członkowie ich rodzin, od momentu wyjścia W.Brytanii z UE, będą mieli 21 miesięcy (do 31 grudnia 2020 r.) na złożenie wniosku w celu potwierdzenia swojego statusu pobytowego w Polsce (chodzi o otrzymanie zezwolenia na pobyt stały lub pobyt czasowy na terenie naszego kraju). Wnioski złożone po tym terminie nie będą rozpatrywane. Wydawanie zezwoleń będzie zwolnione z opłat.

Prawo do złożenia wniosku o zezwolenie pobytowe (na pobyt stały lub czasowy) będą mieli wszyscy Brytyjczycy, którzy mieli prawo pobytu lub prawo stałego pobytu na terenie naszego kraju przed brexitem, a także członkowie ich rodzin (mający prawa pobytowe), nawet jeśli nie są obywatelami Wielkiej Brytanii (chodzi m.in. o małżonków, dzieci do 21. roku życia pozostające na utrzymaniu rodziców, rodziców będących na utrzymaniu takiego obywatela).

Osoby, które 29 marca 2019 r. będą miały prawo stałego pobytu w Polsce, w okresie przejściowym, tj. do 31 grudnia 2020 r., będą mogły ubiegać się o zezwolenie na pobyt stały. Pozostałe osoby będą mogły się ubiegać o zezwolenie na pobyt czasowy, udzielone na 5 lat (po 5 latach legalnego pobytu w Polsce, również po brexicie, Brytyjczycy oraz członkowie ich rodzin będą mogli uzyskać zezwolenie na pobyt stały).  
 
Zgodnie z projektem, Brytyjczycy oraz członkowie ich rodzin, których pobyt w Polsce zostanie uznany za legalny, od 30 marca 2019 r. do 31 grudnia 2020 r. oraz w trakcie postępowania o udzielenie zezwolenia na pobyt czasowy lub pobyt stały – będą mieli prawo do wykonywania pracy w Polsce oraz prowadzenia działalności gospodarczej w naszym kraju, o ile rozpoczęli ją jeszcze przed brexitem. Uprawnienia te będą przysługiwały im również po udzieleniu zezwolenia na pobyt czasowy lub pobyt stały.

Jeśli chodzi o kwalifikacje zawodowe, to projekt ustawy przewiduje możliwość uznawania w Polsce kwalifikacji zawodowych nabytych w Zjednoczonym Królestwie przez obywateli polskich i obywateli innych państw unijnych w tzw. sytuacji bezumownego brexitu. Rozwiązanie to - deklaruje rząd - powinno przede wszystkim zachęcić do powrotu do Polski naszych obywateli, którzy zdobyli kwalifikacje w Wielkiej Brytanii. Powinno także ułatwić wysoko wykwalifikowanym specjalistom z innych krajów Unii Europejskiej dostęp do polskiego rynku pracy.

Rada Ministrów przyjęła też projekt ustawy o zasadach prowadzenia działalności przez niektóre podmioty rynku finansowego ze Zjednoczonego Królestwa w związku z brexitem. Zabezpiecza on interesy klientów instytucji finansowych z siedzibą w W.Brytanii i Irlandii Północnej lub Gibraltarze i wykonujących działalność w Polsce w przypadku bezumownego brexitu.

Banki zagraniczne mające siedzibę w W.Brytanii i Irlandii Północnej lub Gibraltarze będą mogły kontynuować wykonywanie umów kredytowych (w tym kredytów hipotecznych i konsumenckich, jak również kredytów dla przedsiębiorstw) na podstawie dotychczasowych przepisów, które zostały zawarte przed 29 marca 2019 r., przy czym nie dłużej niż 24 miesięcy od dnia wejścia w życie ustawy. Rozwiązanie to jest istotne dla zapewnienia ochrony interesów kredytobiorców, będących dłużnikami z tytułu udzielonego kredytu, w tym kredytu hipotecznego lub kredytu konsumenckiego, a także z perspektywy przestrzegania wymogów pewności prawa w tym obszarze usług finansowych adresowanych do klientów sektora bankowego.

Zgodnie z propozycją, zakłady ubezpieczeń z W.Brytanii oraz Gibraltaru, które przed dniem bezumownego opuszczenia UE prowadziły działalność ubezpieczeniową w Polsce, będą ją mogły dalej prowadzić na takich samych zasadach, w celu wykonania zawartych już umów ubezpieczenia. Rozwiązanie to jest niezbędne ze względu na ochronę interesów osób, które zawarły takie umowy ubezpieczenia poprzez m.in. zapewnienie efektywnej likwidacji szkód. Proponowany przepis będzie dotyczył jedynie okresu niezbędnego do realizacji zawartych umów, przeniesienia portfela ubezpieczeń na rzecz zakładu ubezpieczeń mającego siedzibę w Unii Europejskiej i mogącego wykonywać działalność ubezpieczeniową w Polsce lub uzyskania zezwolenia na wykonywanie takiej działalności i przeniesienia portfela ubezpieczeń (nie dłużej niż do dnia przypadającego po upływie 12 miesięcy od wejścia w życie ustawy).

W przypadku ubezpieczeń na życie, ze względu na długoterminowy charakter takich umów zaproponowano, aby działalność taka nie mogła być wykonywana dłużej niż do dnia przypadającego po upływie 24 miesięcy od wejścia w życie ustawy.

Ustawa ta daje pewność rozliczeń dokonywanych pomiędzy systemami płatności w obrębie Unii Europejskiej (np. SORBNET2, TARGET2, CREST, CLS). Bez wprowadzenia proponowanych zmian, w przypadku wystąpienia scenariusza „hard brexit", krajowi uczestnicy systemów płatności podlegających prawu Wielkiej Brytanii nie będą mogli zapewnić skuteczności i wymagalności swoich zleceń transferu środków pieniężnych lub papierów wartościowych w przypadku ogłoszenia upadłości lub otwarcia postępowania restrukturyzacyjnego. Taka sytuacja mogłaby doprowadzić do nagłego zaprzestania przyjmowania zleceń transferu środków pieniężnych lub papierów wartościowych składanych przez krajowych uczestników systemów płatności, do których stosuje się prawo Wielkiej Brytanii. Brak zabezpieczenia pewności rozliczeń w systemach płatności mógłby uniemożliwić rozliczanie kontraktów pochodnych za pośrednictwem kontrahenta centralnego, jakim jest LCH (London Clearing House). Sytuacja, w której podmioty krajowe zobowiązane byłyby do natychmiastowego rozliczenia zawartych instrumentów pochodnych mogłaby negatywnie wpłynąć na pewność i bezpieczeństwo rynku finansowego w Polsce - przestrzega rząd.

Projekt dotyczy także m.in. podmiotów ze Zjednoczonego Królestwa, które prowadzą działalność maklerską w Polsce w formie oddziału lub bez oddziału. Będą one mogły kontynuować wykonywanie umów dotyczących czynności stanowiących działalność maklerską polskim klientom przez 12 miesięcy lub do czasu uzyskania zezwolenia Komisji Nadzoru Finansowego na prowadzenie działalności maklerskiej w formie oddziału.
 
woj/