Zdaniem Protasa samorządy przede wszystkim dobrze wykorzystały szansę, jaką stworzyła im unijna polityka spójności.

„W samorządach od początku było tak, że mieliśmy świetne pomysły i strategie rozwoju, tylko jeden mankament był taki, że nie było środków. I trzeba uczciwie powiedzieć, że tak naprawdę od 2007 r., kiedy otrzymaliśmy pierwszy pełny budżet w ramach polityki spójności, dopiero wtedy można było te plany i strategie realizować” – wspominał Protas, który w latach 2006-2014 był marszałkiem woj. warmińsko-mazurskiego.

Wiceszef MFiPR dodał, że to samorządy odpowiadają za większość publicznych inwestycji w Polsce. „Jeżeli rozejrzymy się i spojrzymy na to co się zmieniło przez te 20 lat, to musimy mieć świadomość, że 2/3 inwestycji to zasługa samorządu terytorialnego. Dziękuję za to samorządowcom i gratuluję. Kawał dobrej roboty” – mówił Protas.

Była wiceminister funduszy w rządzie PiS Małgorzata Jarosińska-Jedynak powiedziała, że środki zainwestowane przez samorządy już od 20 lat pracują dla gospodarki. Zaznaczyła jednak, że po zachłyśnięciu się unijnymi funduszami w latach 2004-2006, dopiero w trakcie pierwszego pełnego okresu programowania 2007-2013 „przyszła refleksja, żeby wykorzystywać strategie długoterminowe i inwestować unijne środki w działania, które będą dawały możliwości rozwojowe”.

„Dzięki temu dziś możemy powiedzieć, że rozwój gospodarczy na terenie naszego kraju w porównaniu do innych państw członkowskich jest bardzo zauważalny” – wskazała Jarosińska-Jedynak.

Dodała, że to także zasługa  instytucji zarządzających i wdrażających fundusze UE, „które kontrolując, monitorując i tworząc dobre zapisy programów, przyczyniły się do tego, żeby te środki dobrze i mądrze zagospodarować”.

Zdaniem Andrzeja Porawskiego ze Związku Miast Polskich za sukcesem dobrego wykorzystania funduszy UE w Polsce stoi decentralizacja systemu wdrażania oraz ustrój i organizacja administracji lokalnej.

„Nie było przymusu, ale kolejne rządy, począwszy od minister Elżbiety Bieńkowskiej, utrzymały całkowitą decentralizację Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego. On miał swoich gospodarzy – rożnych w różnych województwach. I tak powinno być, bo każdy region jest inny. (…) Marszałowie bardzo ciekawie konstruowali programy regionalne, do których samorządy musiały się wpasować” – tłumaczył Porawski.

Dodał, że od początku członkostwa w UE to samorządy gminne są największym inwestorem, dzięki temu „jak został ten samorząd terytorialny w Polsce skonstruowany”.

Z kolei Mariusz Frankowski, wojewoda mazowiecki, a wcześniej wieloletni dyrektor Mazowieckiej Jednostki Wdrażania Programów Unijnych powiedział, że samorządy dopiero w okresie 2007-2013 nauczyły się „myślenia projektowego i myślenia o konsekwencjach realizowanych inwestycji”. Według niego perspektywa 2014-2020 „to było już szlifowanie doskonałości w projektach”.

Zdaniem Frankowskiego ważnym elementem, który będzie procentował na przyszłość jest rozwój potencjału administracyjnego instytucji zaangażowanych we wdrażanie unijnych funduszy.

„Każda z perspektyw była inna. Ale teraz będzie taka, gdzie będzie bardzo ciężko w ramach jednego dużego projektu sfinansować całość z jednego źródła. Trzeba będzie je poszatkować, część projektu zrealizować z instrumentu pożyczkowego lub z innych źródeł. Ale dzięki temu, że powstały takie wydziały w urzędach, łatwiej będzie tworzyć kompleksowe projekty ze zróżnicowanymi źródłami finansowania” – tłumaczył wojewoda.

Europoseł Adam Jarubas wspominał, że będąc przez 12 lat marszałkiem woj. świętokrzyskiego obserwował proces wykorzystywania unijnych funduszy przez samorządy. Przyznał, że pewne rzeczy można było zrobić lepiej, czasem brakowało współpracy z przedsiębiorcami i naukowcami, ale ogólny „bilans jest zdecydowanie na plus”.

„Zbudowaliśmy porządne zdolności instytucjonalne – w gminach, powiatach, województwach. Przeszliśmy od logiki tworzenia wniosku o kanalizację na jednej stronie do wojewody, na aplikację, która wymaga od autorów pokazania skutków realizacji takiego projektu i podniesienia atrakcyjności inwestycyjnej” – tłumaczył Jarubas.

Transmisja całej konferencji „20 lat Polski w Unii Europejskiej” dostępna jest w serwisach: samorzad.pap.pl i PAP.PL.

W wydarzeniu zorganizowanym przez PAP wzięli udział m.in. były prezydent Aleksander Kwaśniewski oraz byli premierzy: prof. Jerzy Buzek i Jan Krzysztof Bielecki, ministrowie, naukowcy i samorządowcy. Podczas konferencji wręczono również nagrody w corocznym konkursie Serwisu Samorządowego PAP „Inwestycja z perspektywą” na najlepszą inwestycję dofinansowaną z Funduszy Europejskich.

mp/