Nowe prawo, uzgodnione z państwami członkowskimi, wyznacza cel dla UE, jakim jest odbudowa co najmniej 20% obszarów lądowych i morskich UE do 2030 r. oraz wszystkich wymagających tego ekosystemów do 2050 r. Aby osiągnąć te cele, kraje UE będą musiały przywrócić co najmniej 30% typów siedlisk objętych nowym prawem do dobrego stanu do 2030 r., zwiększając ten wskaźnik do 60% do 2040 r. i 90% do 2050 r.

Zgodnie z porozumieniem, państwa członkowskie będą musiały przyjąć, w drodze otwartego, przejrzystego i inkluzywnego procesu, krajowe plany odbudowy, szczegółowo opisujące, w jaki sposób zamierzają osiągnąć te cele.

Zgodnie ze stanowiskiem Parlamentu Europejskiego państwa UE powinny do roku 2030 priorytetowo traktować obszary znajdujące się na obszarach Natura 2000.

Współprawodawcy uzgodnili również, że po osiągnięciu przez obszar dobrego stanu, kraje UE powinny dążyć do zapewnienia, że nie ulegnie on znacznemu pogorszeniu.

Europoseł César Luena (S&D, Hiszpania) podkreślił, że osiągnięte porozumienie jest ważnym wspólnym momentem. Zwrócił uwagę, że 70 lat po rozpoczęciu europejskiego projektu potrzebne jest europejskie prawo dotyczące odbudowy zasobów przyrodniczych, aby zaradzić utracie różnorodności biologicznej.

"Dzisiejsze porozumienie było możliwe dzięki inicjatywie i zaangażowaniu Komisji, negocjacyjnej roli hiszpańskiej prezydencji Rady, która nadała priorytet tej kwestii, a także wyrozumiałej postawie grup parlamentarnych, zwłaszcza grup postępowych, które były w stanie współpracować i osiągnąć kompromis, aby zapewnić istnienie przepisów o przywracaniu przyrody" - podkreślił eurodeputowany. 

Zadowolenia z osiągniętego porozumienia nie krył także Virginijus Sinkevičius, komisarz do spraw środowiska, oceanów i rybołówstwa. 

"Jestem przekonany, że osiągnęliśmy wyważone porozumienie w sprawie ustawy o odbudowie zasobów przyrodniczych, dzięki czemu przyroda ponownie stanie się naszym sojusznikiem. Przywracając zdrowie, pomagamy sobie i chronimy przed skutkami zmiany klimatu" - zaznaczył Sinkevičius.

Dodał, że zdrowa przyroda oznacza odpowiednie zaopatrzenie w czystą wodę, czystsze powietrze, chłodniejsze miasta podczas fal upałów, strefy buforowe przed burzami na naszych wybrzeżach i bogate źródła żywności.  

Ekosystemy rolnicze

Aby odbudować zasoby przyrodnicze na gruntach wykorzystywanych przez sektor rolniczy, kraje UE będą musiały wdrożyć środki, których celem będzie osiągnięcie, do końca 2030 r., a następnie co sześć lat, pozytywnej tendencji w zakresie dwóch z trzech poniższych wskaźników:

- wskaźnik liczebności motyli występujących na obszarach trawiastych

- odsetek gruntów rolnych o cechach krajobrazu o wysokiej różnorodności

- zasoby węgla organicznego w glebie mineralnej na gruntach uprawnych.

Przywracanie osuszonych torfowisk jest jednym z najbardziej opłacalnych środków redukcji emisji w sektorze rolnym i poprawy różnorodności biologicznej. Kraje UE muszą zatem wdrożyć środki rekultywacyjne dla gleb organicznych użytkowanych rolniczo, stanowiących osuszone torfowiska, na co najmniej 30% takich obszarów do 2030 r. (co najmniej jedna czwarta powinna zostać ponownie nawodniona), 40% do 2040 r. (co najmniej jedna trzecia powinna zostać ponownie nawodniona) i 50% do 2050 r. (co najmniej jedna trzecia powinna zostać ponownie nawodniona), ale nawadnianie pozostanie dobrowolne dla rolników i prywatnych właścicieli gruntów.

Kraje UE muszą również powstrzymać spadek populacji owadów zapylających najpóźniej do 2030 r., a następnie osiągnąć tendencję wzrostową mierzoną co najmniej co sześć lat.

Pozostałe ekosystemy

Do 2030 r. kraje UE będą musiały wprowadzić środki mające na celu osiągnięcie pozytywnego trendu w kilku wskaźnikach dotyczących ekosystemów leśnych. Jednocześnie w UE należy zasadzić dodatkowe trzy miliardy drzew, a co najmniej 25 000 km rzek musi zostać przywróconych do stanu rzek o swobodnym przepływie.

Kraje UE dopilnują również, aby do 2030 r. nie wystąpiła strata netto w całkowitej krajowej powierzchni zieleni miejskiej i pokryciu drzewostanem miejskim na obszarach ekosystemów miejskich w porównaniu z 2021 r. Po 2030 r. muszą zwiększyć wskaźniki, a postęp mierzyć co sześć lat.

Finansowanie i hamulec bezpieczeństwa

W ciągu 12 miesięcy od wejścia w życie nowego prawa Komisja będzie musiała ocenić każdą lukę między potrzebami finansowymi w zakresie odbudowy a dostępnym finansowaniem UE i poszukać rozwiązań w celu wypełnienia luki, jeśli ją znajdzie.

Negocjatorzy porozumieli się również w sprawie hamulca bezpieczeństwa, zgodnie z wnioskiem Parlamentu, tak aby cele dotyczące ekosystemów rolniczych mogły zostać zawieszone w wyjątkowych okolicznościach, jeśli spowodują poważne konsekwencje dla całej UE w zakresie dostępności gruntów niezbędnych do zapewnienia wystarczającej produkcji rolnej na potrzeby konsumpcji żywności w UE.

Pomimo unijnych i międzynarodowych wysiłków utrata różnorodności biologicznej i degradacja ekosystemów nadal postępuje w alarmującym tempie, co szkodzi ludziom, gospodarce, przyrodzie i klimatowi. Ponad 80% europejskich siedlisk jest w złym stanie. Dlatego w czerwcu 2022 r. Komisja zaproponowała prawo o odbudowie zasobów przyrodniczych, które ma przyczynić się do długoterminowej odbudowy zniszczonej przyrody na obszarach lądowych i morskich UE oraz do osiągnięcia celów UE w zakresie klimatu i różnorodności biologicznej, a także do wypełnienia międzynarodowych zobowiązań UE, w szczególności Światowych Zasad Różnorodności Biologicznej ONZ Kunming-Montreal. Według Komisji nowe prawo przyniesie znaczące korzyści gospodarcze, ponieważ każde zainwestowane euro przyniesie co najmniej 8 euro korzyści.

Przepisy te stanowią odpowiedź na oczekiwania obywateli dotyczące ochrony i przywrócenia różnorodności biologicznej, krajobrazu i oceanów, wyrażone w konkluzjach Konferencji w sprawie przyszłości Europy.

Parlament Europejski i Rada będą teraz musiały formalnie przyjąć nowe rozporządzenie. Po tym terminie wejdzie ono w życie 20 dni po jej opublikowaniu w Dzienniku Urzędowym UE. Następnie państwa członkowskie będą musiały przedłożyć Komisji swój pierwszy plan odbudowy zasobów przyrodniczych w ciągu dwóch lat od wejścia w życie. 

mp/