Komisja Europejska przedstawiła sprawozdanie dotyczące prognozy strategicznej z 2023 r., w którym przeanalizowała, jak sprawić, aby podstawą otwartej strategicznej autonomii Europy były zrównoważony rozwój i dobrostan ludzi, oraz zaproponowała dziesięć konkretnych działań w tym kierunku.

KE podkreśliła w prognozie strategicznej z 2023 r., że Unii Europejskiej zależy na głębokiej i ambitnej transformacji, której celem jest osiągnięcie neutralności klimatycznej i zrównoważonego rozwoju w najbliższych dziesięcioleciach. Oceniła, że transformacja w stronę modelu zrównoważonego będzie miała kluczowe znaczenie dla wzmocnienia otwartej strategicznej autonomii UE, zapewnienia jej długoterminowej konkurencyjności, utrzymania jej modelu społecznej gospodarki rynkowej i umocnienia jej światowego przywództwa w nowej gospodarce o zerowej emisji netto.

    „Aby odnieść sukces, UE będzie musiała stawić czoła kilku wyzwaniom i dokonać wyborów, które będą miały wpływ na europejskie społeczeństwa i gospodarki w niespotykanym dotąd tempie i na bezprecedensową skalę” – czytamy w sprawozdaniu KE.

Sprawozdanie prognostyczne z 2023 r. zawiera przegląd wyzwań, przed którymi stoi UE oraz propozycje dziesięciu obszarów działania, aby osiągnąć transformację.

Aby zapewnić decydentom wskaźniki gospodarcze uwzględniające również dobrostan, Komisja Europejska proponuje się dostosowanie produktu krajowego brutto (PKB) o różne czynniki, takie jak zdrowie i środowisko.

„Takie podejście wzmocni strategiczną autonomię UE i jej globalną pozycję w dążeniu do odpornej gospodarki o zerowej emisji netto” – oceniono w sprawozdaniu prognostycznym z 2023 roku.

Komisja Europejska zaznaczyła, że w dążeniu do transformacji w stronę modelu zrównoważonego (obejmującego zarówno zrównoważony rozwój gospodarczy, jak i społeczny), UE musi zmierzyć się z kilkoma wyzwaniami, takimi jak zmieniająca się sytuacja geopolityczna, która kształtuje opinię publiczną i postępowanie rządów na całym świecie, co utrudnia międzynarodową współpracę w kwestiach globalnych, takich jak zmiana klimatu czy transformacja energetyczna.

KE widzi też potrzebę nowego modelu gospodarczego, w którym kładzie się nacisk na dobrostan ludzi i środowiska naturalnego, oraz oddzielenie wzrostu gospodarczego od wykorzystania zasobów i przejście na bardziej zrównoważoną produkcję i konsumpcję. Komisja oceniła, że równowaga gospodarcza, społeczna i środowiskowa są ze sobą nierozerwalnie związane.

W raporcie stwierdzono również, że duże znaczenie dla konkurencyjności UE będzie miała dostępność pracowników posiadających odpowiednie umiejętności niezbędne do przeprowadzenia transformacji ekologicznej i cyfrowej oraz związane z transformacją w stronę modelu zrównoważonego inwestycji (w tym zapewnienie wystarczającego finansowania zarówno z sektora publicznego, jak i prywatnego).

Dziesięć działań

W sprawozdaniu określono dziesięć obszarów, w których konieczna jest reakcja polityczna UE, aby głównym aspektem transformacji w stronę modelu zrównoważonego był w dalszym ciągu dobrostan ludzi i społeczeństwa.

1.    Zapewnienie nowej europejskiej umowy społecznej i odnowionej polityki społecznej, a także skupienie się na usługach społecznych wysokiej jakości.

2.    Pogłębienie jednolitego rynku, aby promować odporną gospodarkę o zerowej emisji netto, ze szczególnym uwzględnieniem otwartej strategicznej autonomii i bezpieczeństwa gospodarczego.

3.    Zwiększenie oferty UE na arenie międzynarodowej w celu zacieśnienia współpracy z kluczowymi partnerami.

4.    Wspieranie zmian w produkcji i konsumpcji na rzecz zrównoważonego rozwoju, ukierunkowanie regulacji i rozpowszechnianie zrównoważonego stylu życia.

5.    Dążenie do „Europy inwestycji” przez podejmowanie działań publicznych mających pobudzić przepływy finansowe na potrzeby transformacji.

6.    Dostosowanie budżetów publicznych do zrównoważonego rozwoju za sprawą skutecznych ram podatkowych i wydatków publicznych.

7.    Dalsza zmiana wskaźników politycznych i gospodarczych w kierunku trwałego dobrobytu sprzyjającego włączeniu społecznemu, w tym przez dostosowanie PKB o różne czynniki.

8.    Zadbanie o to, by wszyscy Europejczycy mogli przyczynić się do transformacji i w tym celu zwiększenie uczestnictwa w rynku pracy i skupienie się na przyszłych umiejętnościach.

9.    Wzmocnienie demokracji i uczynienie ze sprawiedliwości pokoleniowej zasadniczego elementu kształtowania polityki, aby zwiększyć wsparcie dla przemian.

10.    Uzupełnienie ochrony ludności o „zapobieganie zagrożeniom dla ludności” przez wzmocnienie unijnego zestawu narzędzi w zakresie gotowości i reagowania.

Sprawozdanie prognostyczne z 2023 r. zostanie przedstawione państwom członkowskim UE na posiedzeniu Rady do Spraw Ogólnych zaplanowanym na 10 lipca br. Komisja Europejska dodała, że oczekuje, że oprócz prac nad prognozowaniem przeprowadzonych przez hiszpańską prezydencję Rady UE sprawozdanie „będzie również stanowić wkład w dyskusję przywódców” na nieformalnym posiedzeniu Rady Europejskiej w Granadzie w październiku 2023 r.

W listopadzie 2023 r. Komisja wraz z Parlamentem Europejskim zorganizuje doroczną konferencję na temat europejskiego systemu analiz strategicznych i politycznych (ESPAS). Wydarzenie będzie okazją do „przetestowania i omówienia kluczowych ustaleń” zawartych w sprawozdaniu z 2024 r. na temat międzyinstytucjonalnych tendencji globalnych, przygotowanym wspólnie przez instytucje UE. Będzie to również okazja do przemyślenia dalszych działań.

Prognoza strategiczna wspiera dalekosiężne działania Komisji Europejskiej, które mają służyć realizacji sześciu naczelnych celów określonych przez przewodniczącą Ursulę von der Leyen. Począwszy od 2020 r. przygotowywane są roczne sprawozdania dotyczące prognozy strategicznej, w których opisane są priorytety Komisji, jej program prac i wieloletnie programowanie.

KE poinformowała, że tegoroczne sprawozdanie opiera się na wcześniejszych edycjach, w których skupiono się na odporności jako nowym kompasie kształtowania polityki UE (2020 r.), na otwartej strategicznej autonomii UE (2021 r.) oraz na powiązaniu transformacji ekologicznej i cyfrowej (2022 r.).

Analiza przedstawiona w sprawozdaniu prognostycznym z 2023 r. opiera się na przeprowadzonym przez Wspólne Centrum Badawcze inkluzywnym i partycypacyjnym procesie prognozowania, uzupełnionym o szeroko zakrojone konsultacje z państwami członkowskimi, innymi instytucjami UE w ramach ESPAS i obywatelami w drodze zaproszenia do zgłaszania uwag opublikowanego na stronie „Wyraź swoją opinię”. Wyniki procesu prognozowania przedstawiono w sprawozdaniu Wspólnego Centrum Badawczego z cyklu „Nauka na rzecz polityki”, zatytułowanym „W kierunku sprawiedliwej i zrównoważonej Europy do 2050 r.: wybory społeczne i gospodarcze w ramach transformacji w stronę modelu zrównoważonego”.

rkj/