Ustanowienie przez Komisję Europejską roku 2023 „Europejskim Rokiem Umiejętności” oznacza dla unijnych obywateli kolejne możliwości nauki, podnoszenia kwalifikacji zawodowych, czy udziału w szkoleniach dofinansowanych z Funduszy Europejskich. UE kieruje na te cele potężne środki finansowe, ujęte m.in. w EFS+, "Cyfrowej Europie", czy programie "Erasmus+".
KE ogłosiła "Rok Umiejętności" ze świadomością, że obecnie ponad trzy czwarte przedsiębiorstw w UE zgłasza trudności ze znalezieniem pracowników posiadających niezbędne umiejętności, a najnowsze dane Eurostatu wskazują, że tylko 37 proc. dorosłych regularnie uczestniczy w szkoleniach. Indeks gospodarki cyfrowej i społeczeństwa cyfrowego wskazuje, że 4 na 10 dorosłych i co trzecia osoba pracująca w Europie nie posiada podstawowych umiejętności cyfrowych. Ponadto już w 2021 r. w 28 zawodach – od budownictwa i opieki zdrowotnej po inżynierię i informatykę – występowały niedobory pracowników. Równocześnie kobiety są słabo reprezentowane w zawodach i na studiach związanych z technologią; stanowią jedną szóstą specjalistów w dziedzinie informatyki oraz jedną trzecią absolwentów nauk przyrodniczych, technologii, inżynierii i matematyki.
Państwa członkowskie zatwierdziły cele społeczne UE na 2030 rok, zgodnie z którymi co najmniej 60 proc. dorosłych powinno co roku uczestniczyć w szkoleniach. Realizacja tego założenia jest również warunkiem osiągnięcia docelowego wskaźnika zatrudnienia na poziomie co najmniej 78 proc. do 2030 roku. W Cyfrowym kompasie wyznaczono cel UE, zgodnie z którym do 2030 roku co najmniej 80 proc. wszystkich dorosłych powinno posiadać co najmniej podstawowe umiejętności cyfrowe, a w UE powinno być zatrudnionych 20 mln specjalistów w dziedzinie ICT.
Nowy impuls uczeniu się przez całe życie ma dać wspieranie większych, skuteczniejszych i sprzyjających włączeniu społecznemu inwestycji w szkolenia i podnoszenie kwalifikacji, troska o to, by umiejętności odpowiadały potrzebom rynku pracy oraz dopasowanie aspiracji poszczególnych osób i umiejętności do możliwości na rynku pracy. Komisja zapowiada propagowanie możliwości podnoszenia i zmiany kwalifikacji, organizowanie wydarzeń i kampanii podnoszących świadomość konieczności podnoszenia i zmiany kwalifikacji, promowanie narzędzi i instrumentów służących poprawie przejrzystości i łatwiejszemu uznawaniu kwalifikacji.
Za tymi celami stoją potężne środki finansowe, zwłaszcza Europejski Fundusz Społeczny Plus, główny instrument UE służący inwestowaniu w ludzi, dysponujący budżetem w wysokości ponad 99 mld euro na lata 2021–2027. W obszarze umiejętności i miejsc pracy może wspierać reformy i inwestycje w państwach członkowskich również Instrument na rzecz Odbudowy i Zwiększania Odporności. W krajowych planach odbudowy i zwiększania odporności zatwierdzonych dotychczas przez Komisję i Radę około 20 proc. wydatków socjalnych przeznaczono na właśnie „zatrudnienie i umiejętności”.
580 mln euro w ramach programu „Cyfrowa Europa” przeznaczone jest na rozwój zaawansowanych umiejętności cyfrowych. Jest to finansowanie strategiczne, służy m.in. wsparciu rozwoju puli wykwalifikowanych, utalentowanych ekspertów cyfrowych, a jednocześnie poprawie współpracy między państwami członkowskimi UE a zainteresowanymi stronami w zakresie umiejętności cyfrowych i miejsc pracy.
Program „Horyzont Europa” wspiera umiejętności naukowców, przedsiębiorców i innowatorów, w szczególności przez działania „Maria Skłodowska-Curie”, Europejską Radę ds. Innowacji i Europejski Instytut Technologii. Z kolei Erasmus+ dysponuje budżetem 26,2 mld euro i wspiera m.in. rozwój osobisty i zawodowy osób uczących się, pracowników i instytucje kształcenia i szkolenia zawodowego.
woj/