Europosłowie zobowiązali przewodniczącego PE do wezwania Komisji Europejskiej, w przeciągu 2 tygodni, do „wypełnienia zobowiązań” wynikających z rozporządzenia o warunkowości w zakresie praworządności.
W rezolucji przyjętej 506 głosami do 150, przy 28 wstrzymujących się od głosu, europosłowie stwierdzili, że rozporządzenie dotyczące warunkowości w zakresie praworządności, które weszło w życie 1 stycznia 2021 roku, dotyczy również środków przydzielonych za pośrednictwem unijnego Instrumentu na rzecz Odbudowy. Mimo to Komisja Europejska nie zaproponowała żadnych środków na mocy nowych przepisów i nie dotrzymała terminu 1 czerwca, wyznaczonego przez europarlament w rezolucji z 25 marca, na sfinalizowanie wytycznych dotyczących stosowania rozporządzenia. Według PE, stanowi to "wystarczającą podstawę do podjęcia kroków prawnych przeciwko Komisji na mocy art. 265 TFUE".
Europosłowie podkreślają w rezolucji, że rośnie ryzyko dotyczące niewłaściwego wykorzystywania budżetu Unii w niektórych państwach członkowskich, przy pogarszającej się sytuacji dotyczącej praworządności i zobowiązują przewodniczącego PE Davida Sassoliego, aby najpóźniej w przeciągu dwóch tygodni, wezwał Komisję Europejską do „wypełnienia swoich zobowiązań”, wynikających z nowego rozporządzenia. Aby być przygotowanym, „Parlament niezwłocznie rozpocznie w międzyczasie niezbędne przygotowania do ewentualnego postępowania sądowego przeciwko Komisji na mocy art. 265 TFUE”.
Posłowie do PE wezwali Komisję „do niezwłocznej reakcji na „obecne poważne naruszenia zasad praworządności w niektórych państwach członkowskich, które powodują poważne zagrożenie dla sprawiedliwego, zgodnego z prawem i bezstronnego podziału funduszy unijnych”. Zdaniem europosłów, KE powinna zastosować wszystkie dostępne narzędzia w tym procedurę przewidzianą w artykule 7 Traktatu o UE, określającą ramy praworządności i postępowań w sprawie uchybienia zobowiązaniom państwa członkowskiego, w celu odpowiedzi na naruszenia demokracji i praw podstawowych w UE, włącznie z atakami na wolność mediów i dziennikarzy oraz wolność zrzeszania się i wolność zgromadzeń.
Rozporządzenie w sprawie uwarunkowań dotyczących praworządności, mające na celu ochronę funduszy UE przed ich ewentualnym niewłaściwym wykorzystaniem przez rządy UE, weszło w życie 1 stycznia 2021 roku. W ramach nowych przepisów nie zaproponowano jednak żadnych instrumentów. Rada Europejska zwróciła się do Komisji o opóźnienie ich stosowania, tak by państwa członkowskie mogły je zaskarżyć do Trybunału Sprawiedliwości UE (Polska i Węgry uczyniły to 11 marca 2021 roku), oraz do czasu, gdy Komisja opracuje szczegółowe wytyczne dotyczące ich stosowania.
W rezolucji przyjętej w marcu 2021 Parlament Europejski powtórzył, że konkluzje Rady Europejskiej w tej sprawie nie mają mocy prawnej, i wyznaczył 1 czerwca jako termin przyjęcia wytycznych. Europosłowie zwrócili się również do Komisji o przeprowadzenie konsultacji z Parlamentem przed ich przyjęciem. Na posiedzeniu komisji PE 26 maja Komisja poinformowała, że zamierza przeprowadzić konsultacje z Parlamentem w pierwszej połowie czerwca.
kic/