Program InvestEU łączy instrumenty finansowe wspierające inwestycje o kluczowym znaczeniu dla wzrostu gospodarczego. Posłowie będą debatować i zagłosują nad InvestEU na lata 2021-2027 na sesji plenarnej 8-11 marca. Ten program jest następcą Europejskiego Funduszu na rzecz Inwestycji Strategicznych, ustanowionego w 2015 r. jako trzon tzw. planu Junckera pobudzającego inwestycje publiczne i prywatne w Europie.

Gdy Jean-Claude Juncker został wybrany na przewodniczącego Komisji Europejskiej w 2014 r., ogłosił plany wypełnienia luki w inwestycjach potrzebnych UE do przezwyciężenia skutków kryzysu finansowego i gospodarczego z 2008 roku.

Tak powstał Europejski Fundusz na rzecz Inwestycji Strategicznych, którego ideą było wykorzystanie ograniczonych środków z budżetu UE do oferowania gwarancji Europejskiemu Bankowi Inwestycyjnemu, aby mógł on podejmować bardziej ryzykowne projekty niż zazwyczaj, tym samym zachęcając innych inwestorów do zaangażowania.

Plan przekroczył swój cel, jakim było uruchomienie do końca 2020 r. 500 mld euro inwestycji publicznych i prywatnych na projekty w całej UE, ale pojawiały się nowe wyzwania - kryzys koronawirusowy i długoterminowe cele UE w zakresie zielonej i cyfrowej transformacji.

Nowy program ustanowi gwarancję UE w wysokości ok. 26,2 mld euro, która pozwoli partnerom inwestycyjnym na podjęcie większego ryzyka i wspieranie projektów, z których w innym przypadku mogliby zrezygnować. Głównym partnerem inwestycyjnym pozostanie Europejski Bank Inwestycyjny, ale bezpośredni dostęp do gwarancji UE będą miały również krajowe banki rozwoju w krajach UE oraz międzynarodowe instytucje finansowe.

Wspierając projekty, które w założeniu przyciągną wielu innych inwestorów, program InvestEU powinien zmobilizować ponad 372 mld euro na inwestycje w całej UE, przyczyniając się do odbudowy po kryzysie i realizacji długoterminowych priorytetów UE.

Kraje UE będą również mogły przeznaczyć środki na InvestEU z otrzymanych funduszy strukturalnych lub z funduszy otrzymanych z Instrument na rzecz Odbudowy i Zwiększania Odporności, który wspiera odbudowę po pandemii.

Gwarancja UE zostanie przeznaczona na cztery cele: równoważona infrastruktura - 9,9 mld euro; badania, innowacje i cyfryzacja - 6,6 mld euro; MŚP - 6,9 mld euro oraz inwestycje w cele społeczne i umiejętności - 2,8 mld euro.

Co najmniej 30 proc. inwestycji w ramach InvestEU powinno zostać przeznaczonych na realizację celów klimatycznych UE. Wszystkie cztery obszary polityki będą obejmowały projekty wspierające sprawiedliwe przejście do neutralności klimatycznej w UE. Wsparcie UE otrzymają tylko te projekty inwestycyjne, które nie będą powodować znaczących szkód dla środowiska.

Wsparcie dla innowacji i małych przedsiębiorstw to ważne aspekty programu InvestEU. Poprzedni program wsparł niemiecką firmę biotechnologiczną BioNTech, która wraz z amerykańskim gigantem farmaceutycznym Pfizer opracowała pierwszą zatwierdzoną w UE szczepionkę na COVID-19.

W negocjacjach z Radą eurodeputowani z Komisji Budżetowej oraz Komisji Gospodarczej i Monetarnej zabiegali, żeby wsparcie kapitałowe trafiło do MŚP dotkniętych kryzysem COVID-19, co udało się zapewnić.

kic/