Planowane zmiany wzmacniające UMOL (ang. EU Civil Protection Mechanism - UCPM) mają umożliwić UE szybsze reagowanie na różnego rodzaju nieprzewidziane zagrożenia, z jakimi mogą się zetknąć państwa należące do Unijnego Mechanizmu Ochrony Ludności (wszystkie kraje UE oraz Wlk. Brytania, Islandia, Norwegia, Czarnogóra, Macedonia Północna, Serbia i Turcja).

Parlament Europejski i Rada UE zgodziły się co do konieczności wzmocnienia istniejących ram prawnych dotyczących ochrony ludności w obliczu pandemii COVID-19. Nowe przepisy mają zapewnić lepsze przygotowanie UE i państw członkowskich do reagowania na sytuacje kryzysowe o dużej skali zagrażające funkcjonowaniu gospodarki i społeczeństw, zwłaszcza gdy dotyczą one kilku krajów jednocześnie.

Propozycja zakłada wzmocnienie funkcjonowania UMOL zarówno pod względem finansowym z Instrumentu Unii Europejskiej na rzecz Odbudowy, jak również operacyjnym poprzez m.in. zwiększenie i wzmocnienie roli Centrum Koordynacji Reagowania Kryzysowego (ERCC), jako zintegrowanego ośrodka operacyjnego.

Projekt ma także na celu wzmocnienie funkcjonującej w ramach UMOL rezerwy rescEU, aby stworzyć zapasy sprzętu strategicznego na wypadek zagrożeń zdrowotnych, pożarów lasów, incydentów chemicznych, biologicznych, radiologicznych lub nuklearnych oraz innych poważnych awarii.

Implementacja celów szczegółowych zaproponowanych we wniosku ma wzmocnić również zdolności Unii w zakresie zarządzania ryzykiem związanym z klęskami i katastrofami z zastosowaniem podejścia uwzględniającego wszystkie rodzaje ryzyka, poczynając od reagowania i odbudowy, a kończąc na zapobieganiu klęskom i katastrofom.

W tym celu w latach 2021-2027 z budżetu UE na działanie Unijnego Mechanizmu Ochrony Ludności zostanie przeznaczone 1,263 mld euro. Dodatkowo na UMOL zostanie skierowane 2,056 mld euro pochodzących z Europejskiego Instrumentu Odbudowy. W efekcie ogólny budżet mechanizmu będzie około pięciokrotnie wyższy niż w poprzedniej siedmiolatce.

„Gdy rok temu pandemia uderzyła w Europę, prośba Włoch o wsparcie w ramach Unijnego Mechanizmu Ochrony Ludności pozostała bez odpowiedzi (…). Osiągnięte dzisiaj porozumienie gwarantuje, że żadne wezwanie o pomoc ze strony kraju członkowskiego skierowane do Unii nie pozostanie bez odpowiedzi” – powiedział sprawozdawca projektu Nikos Androulakis (Grecja).

Unijny Mechanizm Ochrony Ludności to utworzony w 2013 r. system koordynacji pomocy ratowniczej i humanitarnej na wypadek katastrof naturalnych i wynikających z działalności człowieka, których skala lub charakter przekracza możliwości reagowania pojedynczego kraju. Udzielana w jego ramach pomoc polega w szczególności na kierowaniu do działań wyspecjalizowanych i odpowiednio wyposażonych zespołów ratowniczych oraz dostarczaniu pomocy rzeczowej oraz eksperckiej.

W czasie obecnego kryzysu już w początkowym okresie pandemii COVID-19  aktywowano UMOL i postanowiono o jego wykorzystaniu w celu udzielania pomocy humanitarnej oraz koordynacji lotów repatriacyjnych obywateli Unii z krajów trzecich, co ułatwiło repatriację ponad 90 tys. obywateli UE z całego świata.

mam/