Małgorzata Jarosińska-Jedynak wyjaśniła, że środki przeznaczone na realizację programu FEnIKS pochodzą z Funduszu Spójności oraz z Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego (EFRR). Łączna alokacja z obu funduszy wyniesie 24,2 mld euro, w tym 12,9 mld euro z EFRR, a 11,3 mld z Funduszu Spójności. Środki będą uzupełnione o wkład krajowy pochodzący głownie ze środków publicznych.

„Kontynuujemy dobrą passę wdrażania i inwestowania funduszy z polityki spójności i funduszy spójności w obszarze zarówno infrastruktury technicznej, jak i społecznej” – podkreśliła Małgorzata Jarosińska-Jedynak.

Minister wskazała, że celem programu FEnIKS jest poprawa warunków rozwoju kraju poprzez rozbudowę infrastruktury technicznej i społecznej zgodnie z założeniami zrównoważonego rozwoju. Nowością w programie jest to, że żaden projekt nie może mieć szkodliwego wpływu na środowisko.

Służyć temu mają: działania poprawiające efektywność energetyczną ciepła systemowego, rozwój OZE i inteligentnego systemu energetycznego, kwestie związane z przekształceniem gospodarki w kierunku gospodarki przyjaznej środowisku i gospodarki obiegu zamkniętego, działania w obszarze adaptacji do zmian klimatu, inwestycje w obszarze gospodarki wodno-ściekowej, projekty w obszarze zachowania bioróżnorodności czy rozwój przyjaznego środowisku systemu transportowego. 

Finansowanie z programu FEnIKS obejmuje również poprawa dostępu do zwiększania odporności systemu ochrony zdrowia, a także – podobnie jak w poprzednich perspektywach finansowych –działania w obszarze wzmacniania roli kultury w rozwoju społecznym i gospodarczym. 

„Działania planowane do podjęcia w poszczególnych sektorach przyczynią się do osiągnięcia założonych w głównej strategii UE celów europejskiego zielonego ładu, aby przekształcić cała Unię w nowoczesną, zasobooszczędną i konkurencyjną gospodarkę” – zaznaczyła minister Jarosińska-Jedynak.

Wskazała również, że program FEnIKS będzie odzwierciedlał także cele i założenia głównych strategii krajowych, przede wszystkim strategii na rzecz odpowiedzialnego rozwoju, krajowej strategii rozwoju regionalnego do 2030 r., ale również właściwych tematycznie strategii sektorowych, które wynikają bezpośrednio  z realizacji działań, projektów i przedsięwzięć w poszczególnych obszarach gospodarki.

Jarosińska-Jedynak wyliczyła 8 priorytetów w ramach programu FEnIKS, wraz z przewidywaną alokacją środków na ich realizację. 

1. Wsparcie sektora energetyka i środowisko w ramach Europejskiego Funduszu Spójności: 4,616 mld euro;
2. wsparcie sektora energetyka i środowisko z EFRR: 5,129 mld zł;
3. działania w obszarze transportu miejskiego: 2 mld euro;
4. z funduszu spójności: 4,385 mld euro;
5. wsparcie sektora transportu z EFRR: 6,526 mld euro;
6. wydatki przewidziane na sektor ochrony zdrowia: 650 mln euro – jednak tutaj warunkiem ze strony KE jest to, że inwestycje nie mogą prowadzić do zwiększenia ilości lóżek w szpitalach;
7. wydatki na działania w obszarze kultury: 600 mln euro;
8. środki na pomoc techniczną: 282 mln euro.

Program FEnIKS otrzymał 6 października 2022 r. decyzję wykonawczą Komisji Europejskiej, zatwierdzającą program. Pierwsza zaliczka w wys. 1,5 proc. wartości programu została już przekazana przez KE. 

„Jesteśmy po powołaniu komitetu monitorującego w zakresie instytucjonalnym. W tej chwili spływają do nas ostatnie zgłoszenia dotyczące składu osobowego komitetu, który jest już dość duży: 44 członków i 12 obserwatorów. Pierwsze posiedzenie komitetu odbędzie się na początku przyszłego roku, żeby zatwierdzić kryteria naboru projektów, aby w już pierwszym półroczu 2023 r. odbyły się pierwsze konkursy i nabory wniosków” - podkreśliła. 

Dodała, że do końca roku MFiRT przedstawi szczegółowy opis osi priorytetowych, aby potencjalni beneficjenci wiedzieli, na jakie konkretnie działania będą mogli otrzymać wsparcie w ramach poszczególnych priorytetów. 

Odpowiadając na pytania obecnych podczas obrad komisji samorządowców minister Jarosińska-Jedynak wyjaśniła również, że o wsparcie w ramach Feniksa mogą ubiegać się praktycznie wszyscy: samorządy, uczelnie, szpitale, przedsiębiorstwa. 

Na pytania związane z systemem opieki zdrowotnej odpowiadała Barbara Baka, z-ca dyrektora departamentu Programów Infrastrukturalnych w MFiPR, która wyjaśniła, że inwestycje w obszarze ochrony zdrowia mają zwiększyć dostępność usług zdrowotnych, tak więc kluczowe jest ukierunkowanie finansowania na jednostki POZ, które znajdują się najbliżej pacjenta.

Dodała, że będzie również przewidziane wsparcie dla ambulatoryjnej opieki zdrowotnej, aby zmniejszyć presję na szpitale.
 
Nowością w programie FEnIKS jest silny akcent na finansowanie opieki psychiatrycznej dla dzieci i młodzieży, w tym psychiatrii w trybie jednodniowym oraz duży nacisk na opiekę środowiskową psychologa i psychoterapeuty.

kf/ mp/