W środę 10 czerwca Komisja Środowiska, Zmiany Klimatu i Energii (ENVE) Komitetu Regionów przyjęła w zdalnym głosowaniu liczącą 45 punktów opinię Rafała Trzaskowskiego na temat polityki klimatycznej Unii Europejskiej. Kolejnym krokiem będzie głosowanie na sesji plenarnej Komitetu, który jest unijnym ciałem doradczym. Następnie dokument ma zostać przedstawiony w Brukseli jako oficjalne stanowisko samorządów UE-27.
W stanowisku podkreślono, że zarówno działania w dziedzinie klimatu, jak i unijne instrumenty naprawy gospodarki powinny skupić się w szczególności na miastach, które nie tylko zużywają 78 proc. światowej energii i odpowiadają za 75 proc. globalnej emisji gazów cieplarnianych, ale są również pierwszymi ofiarami zawirowań gospodarczych spowodowanych pandemią.
"Władze lokalne i regionalne powinny mieć bezpośredni dostęp do funduszy europejskich - zarówno z budżetu europejskiego, jak i od innych europejskich instytucji finansowych, takich jak EBI - w celu przezwyciężenia kryzysu gospodarczego spowodowanego pandemią COVID-19 i przeciwdziałania kryzysowi klimatycznemu" – czytamy w dokumencie.
Prezydent stolicy zapewniał podczas wideokonferencji poprzedzającej głosowanie, że samorządowcy chcą pomóc w osiągnięciu przez UE neutralności klimatycznej i "wspierać zielone ożywienie gospodarcze", ale potrzebują odpowiednich środków finansowych, aby przyspieszyć ten proces. "Miasta w całej UE, takie jak Warszawa, powinny otrzymać bezpośrednie finansowanie ze środków unijnych, ponieważ to one wiedzą, gdzie i jak skutecznie inwestować" – zaznaczył, cytowany w komunikacie Komitetu.
W opinii przyjętej przez komisję ENVE Rafał Trzaskowski podkreślił, że dobrze opracowane strategie służące przeciwdziałaniu zmianie klimatu mogą stwarzać możliwości gospodarcze. Powołując się na prognozy Komisji Europejskiej, zwrócił uwagę, że osiągnięcie neutralności klimatycznej może doprowadzić do 2-procentowego wzrostu unijnego PKB do 2050 r. oraz do oszczędności rzędu 200 mld euro rocznie dzięki uniknięciu kosztów opieki zdrowotnej, a także do stworzenia miliona miejsc pracy w zielonej gospodarce.
Prezydent Warszawy zaproponował, by w celu osiągnięcia neutralności klimatycznej instytucje europejskie pomogły władzom lokalnym i regionalnym w elektryfikacji transportu publicznego do 2030 r., co jego zdaniem stanowiłoby także narzędzie przezwyciężenia kryzysu gospodarczego. W opinii jest też mowa o wdrożeniu kryteriów ekologicznych w zamówieniach publicznych oraz warunkowości dostępu do finansowania związanej z ograniczeniem emisji gazów cieplarnianych. Miałoby być to ważnym bodźcem, który przyczyni się do zmiany modelu gospodarczego prowadzącego do osiągnięcia celów Europejskiego Zielonego Ładu, czyli unijnego planu działania na rzecz neutralności klimatycznej.
Przewodnicząca Komisji Europejskiej Ursula von der Leyen zapowiedziała, że Zielony Ład będzie "kompasem" przy odbudowie europejskiej gospodarki po kryzysie wywołanym przez epidemię koronawirusa.
Zielony Ład jako rdzeń strategii "pocovidowego ożywienia" jest również priorytetem dla Europejskiego Komitetu Regionów. Z propozycji przedstawionych pod koniec maja przez Komisją Europejską wynika, że budżet UE na lata 2021-2027 ma wynosić 1,1 biliona euro. Dodatkowo państwa członkowskie powinny mieć do dyspozycji 750 mld euro w grantach i pożyczkach w ramach instrumentu ożywienia gospodarczego.
Rafał Trzaskowski jest jednym z 329 samorządowców, w tym 21 z Polski, którzy zasiadają w Komitecie Regionów. Instytucja ta mianuje sprawozdawcę, będącego jednym z członków Komitetu, który konsultuje się z zainteresowanymi stronami i przygotowuje opinię. Komisja Europejska, Rada UE i Parlament Europejski są zobowiązane do zasięgania opinii samorządowców w procesie tworzenia prawa unijnego. W ciągu roku Komitet wydaje od 50 do 80 takich stanowisk.
kic/ jp/