W czwartek, 4 marca Komisja ds. Środowiska, Zdrowia Publicznego i Bezpieczeństwa Żywności Parlamentu Europejskiego (ENVI) przyjęła sprawozdanie w sprawie wdrażania dyrektyw dotyczących jakości powietrza (AAQ). Za było 43 europosłów, przeciwko 33, a 3 wstrzymało się. 

W uchwale czytamy m.in., że unijna polityka czystego powietrza odniosła sukces w obniżaniu emisji i stężeń większości zanieczyszczeń powietrza w Europie, a dyrektywy w sprawie jakości powietrza skutecznie ustalają wspólne unijne normy jakości powietrza. Zaznaczono jednak, że okazały się one tylko częściowo skuteczne w ograniczaniu zanieczyszczenia powietrza i ograniczaniu jego negatywnego wpływu na zdrowie, jakość życia i środowisko. 

W dokumencie podkreślono również, że duża liczba państw członkowskich nadal nie spełnia w pełni obecnych norm jakości powietrza, pomimo wszczęcia przez Komisję Europejską postępowań w sprawie uchybienia zobowiązaniom i orzeczeniom sądów żądających zgodności z dyrektywami w sprawie jakości powietrza.

Dlatego europosłowie wezwali państwa członkowskie i Komisję do lepszego egzekwowania już istniejących norm. Jednocześnie wyrazili zadowolenie z zawartych w Europejskim Zielonym Ładzie zobowiązań do rewizji norm jakości powietrza. Według europosłów konieczna jest dokładna ocena nowych norm WHO, aby zdecydować, czy konieczne jest dostosowanie standardów jakości powietrza w UE do norm WHO.

Zdaniem eurodeputowanych zmienione normy jakości powietrza powinny obejmować również inne nieuregulowane zanieczyszczenia, które mają negatywny wpływ na zdrowie i środowisko w UE, takie jak mikrocząstki, czarny węgiel, rtęć i amoniak. 

Hiszpański europoseł sprawozdawca Javi Lopez (SD) przypomniał, że zanieczyszczenie powietrza jest przyczyną ok. 400 tys. przedwczesnych zgonów rocznie w Europie i ma niszczycielski wpływ na środowisko. „UE nie może pozostać obojętna wobec tego zagrożenia” – podkreślił.

„Dyrektywy w sprawie jakości powietrza były tylko częściowo skuteczne w realizacji swoich celów. W związku z tym zwracamy się do Komisji o zwiększenie ambicji w zbliżającym się przeglądzie dyrektyw w 2022 r. poprzez skuteczniejsze egzekwowanie, poprawę reprezentatywności i przejrzystości naszej sieci monitorowania oraz zmianę unijnych norm jakości powietrza zgodnie z wytycznymi WHO i najnowszymi zaleceniami naukowymi” – zaznaczył Lopez.  

Posłowie do PE wezwali też Komisję do sporządzenia listy obejmującej substancje lub związki budzące obawy społeczeństwa lub środowisk naukowych w związku z ich wpływem na zdrowie (jak np. mikrocząsteczki plastiku).

Podkreślili również potrzebę zagwarantowania, że jakość powietrza jest mierzona w odpowiednich miejscach i przy źródłach emisji, aby zapewnić prawidłowe oszacowanie zanieczyszczenia powietrza. Wezwali przy tym do poprawy informacji i świadomości społecznej w zakresie zanieczyszczenia powietrza.

Głosowanie nad raportem komisji ENVI ma się odbyć podczas sesji plenarnej w dniach 24-25 marca 2021 r.

W listopadzie 2019 r. Komisja Europejska opublikowała swoją ocenę dostosowania dyrektyw w sprawie jakości powietrza. Okazało się, że były one częściowo skuteczne w osiąganiu ogólnych celów zmniejszenia zanieczyszczenia powietrza i ograniczania jego negatywnych skutków, ale nadal dochodzi do naruszeń unijnych norm jakości powietrza, które mają znaczący wpływ na zdrowie ludzi i środowisko. Z dokumentu wynika, że zanieczyszczenie powietrza jest nadal głównym zagrożeniem dla zdrowia środowiska zarówno w UE, jak i na świecie.

Komisja ogłosiła plan działania dotyczący zerowego zanieczyszczenia wody, powietrza i gleby w ramach Europejskiego Zielonego Ładu, który ma zostać opublikowany w maju 2021 r.

mp/