"Mamy to! Węgiel koksowy surowcem krytycznym w Unii Europejskiej. Cieszę się, że Komisja Europejska po raz kolejny wsłuchała się m.in. w mój apel - zwłaszcza teraz, kiedy odcięliśmy się od surowców z Rosji i przyspieszamy z transformacją energetyczną" - napisał w czwartek na Twitterze b. premier. Przypomniał, że węgiel koksowy jest niezbędny do wytwarzania stali, wykorzystanej m.in. w wiatrakach.

Komisja Europejska opublikowała projekt rozporządzenia w sprawie ustanowienia ram dla zapewnienia bezpiecznych i zrównoważonych dostaw surowców krytycznych - tzw. Akt w sprawie surowców krytycznych. Załącznikiem do tego dokumentu jest proponowana lista surowców krytycznych, na której po raz czwarty znalazł się węgiel koksowy, którego Polska jest wiodącym producentem w UE. Za produkcję węgla koksowego odpowiada Jastrzębska Spółka Węglowa (JSW). Projekt unijnego rozporządzenia będzie teraz przedmiotem prac Parlamentu Europejskiego i Rady UE.

O pozostawienie węgla koksowego na zaktualizowanej unijnej liście surowców krytycznych od wielu miesięcy zabiegał - jak przypomniały w komunikacie służby prasowe Europejskiej Partii Ludowej (EPL) - m.in. europoseł Jerzy Buzek, który podnosił tę sprawę podczas prac w komisji Parlamentu Europejskiego oraz podczas spotkań z unijnymi komisarzami. Wystosował też w tej sprawie priorytetową interpelację do Komisji Europejskiej.

"Mamy sukces - to dobry dzień dla woj. śląskiego, bo największy w UE dostawca węgla koksowego to Jastrzębska Spółka Węglowa. Dzisiejsza decyzja oznacza, że nadal prościej będzie jej pozyskiwać fundusze na przyszłe inwestycje czy tworzenie miejsc pracy. Jednocześnie dostęp do węgla koksowego jest niezbędny dla naszego przemysłu hutniczego; stal z kolei potrzebna jest do budowy farm wiatrowych, instalacji fotowoltaicznych czy rozwoju transportu kolejowego. W tym sensie nowa lista surowców krytycznych ma fundamentalne znaczenie również dla sukcesu całej zielonej transformacji UE" - powiedział Buzek, cytowany w komunikacie EPL.

Europoseł zwrócił uwagę, że utrzymanie węgla koksowego na liście surowców krytycznych jest "niezwykle istotne także w kontekście trwających właśnie trudnych prac nad unijnym rozporządzeniem metanowym". "W Parlamencie Europejskim złożyłem poprawki wykluczające ten węgiel - jako surowiec krytyczny - spod zapisów nowej regulacji. Dzisiejsza decyzja Komisji Europejskiej istotnie zwiększa szanse na wywalczenie takiej derogacji, co byłoby kolejną doskonałą wiadomością dla Polski" - ocenił w czwartek Jerzy Buzek.

Wcześniej przedstawiciele JSW ocenili, że utrzymanie węgla koksowego na proponowanej liście surowców krytycznych UE potwierdza jego znaczenie jako surowca niezbędnego dla europejskiego przemysłu hutniczego. Węgiel koksowy jest na unijnej liście surowców krytycznych od 9 lat i - zgodnie z opublikowanym w czwartek projektem rozporządzenia - ma na niej pozostać przez kolejne cztery lata.

"Projekt rozporządzenia będzie teraz przedmiotem prac Parlamentu Europejskiego i Rady Unii Europejskiej" - zaznaczył rzecznik JSW Tomasz Siemieniec, podkreślając, że opublikowany w czwartek dokument to na razie projekt (propozycja Komisji Europejskiej), który będzie procedowany w instytucjach europejskich. Rzecznik wyraził przekonanie, że węgiel koksowy utrzyma status surowca krytycznego także w ostatecznej wersji rozporządzenia.

Komisja Europejska od 2011 roku publikuje listę surowców krytycznych (CRM - Critical Raw Materials) dla UE. Węgiel koksowy został na nią wpisany w 2014 r. i od tego czasu utrzymuje status surowca krytycznego dla europejskiego przemysłu. Lista surowców krytycznych ma być aktualizowana co cztery lata; wcześniej weryfikacji dokonywano co trzy lata.

Przedstawiciele JSW wskazali, iż celem opublikowanego w czwartek pakietu projektowanych regulacji dotyczących surowców krytycznych jest "zapewnienie dostępu do surowców niezbędnych dla cyfrowej i zielonej transformacji oraz zmniejszenie ryzyka dostaw z krajów trzecich".

Zawarte w wykazie surowce są wykorzystywane w produkcji m.in. baterii, samochodów elektrycznych, półprzewodników, turbin wiatrowych, paneli słonecznych, a prognozowany popyt na nie w najbliższych dekadach wzrośnie kilkukrotnie. Unia chce zmniejszyć uzależnienie od importu tych surowców, zwiększając lokalne zdolności produkcyjne. By było to możliwe, potrzebne są procedury ułatwiające pozyskiwanie pozwoleń na wydobycie i pozyskiwanie finansowania na realizację strategicznych projektów.

Poprzez zaproponowane przepisy Komisja Europejska chce wzmocnić również ramy prawne dotyczące obiegu zamkniętego i recyklingu kluczowych surowców.

Z roczną produkcją powyżej 10 mln ton Jastrzębska Spółka Węglowa jest największym w Europie producentem węgla koksowego, wykorzystywanego do produkcji stali. Grupa kapitałowa JSW zamknęła trzy kwartały 2022 r. rekordowym zyskiem powyżej 6,3 mld zł, przy przychodach przekraczających 16 mld zł. Grupie sprzyjały wysokie ceny węgla koksowego i koksu, przekładające się na wyższe niż w ub. roku przychody i zyski. Wyniki za cały ubiegły rok Grupa JSW zaprezentuje 21 marca.

mab/ mk/